زهره حقیقی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد
احمد مدنی - استادیار گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد
فرشید وزین - استادیار گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد

به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و مقادیر نیتروژن مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگران رقمایروفلور، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1390 اجرا شد.تیمار آبیاری بعنوان عامل اصلی دارای سه سطح، آبیاری مطلوب (هر هفت روز یکبار)، تنش رطوبتی در مرحله 8برگی (آبیاری پس از 80 میلیمتر آب تبخیر از تشت تبخیر) و تنش رطوبتی در مرحله گلدهی (آبیاری پس از 90میلیمتر آب تبخیر از تشت تبخیر) انجام شد. تیمار نیتروژن بعنوان عامل فرعی در سه سطح، که در هر سطح بهطور مساوی 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار ولی در مراحل مختلف رشدی تقسیط کود، سطح اول 25 در صد آندر مرحله کاشت، 50 درصد 8 برگی ، 25 درصد ظهور طبق، سطوح دوم 50 درصد 8 برگی، 50 درصد ظهور طبقسطح سوم 50 درصد کاشت، 50 درصد مرحله ظهور طبق مصرف شد. تنش خشکی باعث کاهش معنی دار قطرطبق، وزن صد دانه کاهش غیر معنی دار تعداد دانه در طبق و در نهایت کاهش غیر معنی دار 15 درصدی عملکرددانه شد و نشان داد تنش خشکی توانست از طریق کاهش توسعه مرسیتم زاینده گلچه ها وکاهش قطر طبق منجربه کاهش تعداد دانه در طیق شود. کاهش جذب آب و املاح و کاهش ساخت و انتقال مواد فتوسنتزی و شیرهپرورده به دانه باعث کاهش وزن صد دانه و در نتیجه عملکرد دانه شد. زمان کاربرد نیتروژن تأثیر معنی داری بر قطرطبق و عملکرد بیولوژیک داشت و نشان داد در صورتیکه تقسیط نیتروزن متناسب با نیاز واقعی گیاه به این عنصرمنطبق گردد، نیتروژن از طریق افزایش کارایی فتوسنتزی و رشداند ام های رویشی و زایشی سبب افزایش عملکردبیولوژیک شد. در سطح آبیاری مطلوب تقسیط نیتروژن در سطح سوم نسبت به سطح دوم باعث افزایش غیر معنیدار بترتیب 9 و 16 در صدی قطر طبق و عملکرد بیولوژیک شد اما در شرایط تنش در مرحله 8 برگی تقسیطنیتروژن در سطح سوم نسبت به سطح اول افزایش معنی دار بترتیب 12 و 29 درصدی قطر طبق و عملکرد بیولوژیکشد و نشان داد که تقسیط مناسب نیتروژن در زمانی که گیاه با تنش مواجه نیست کارایی استفاده از نیتروژن راافزایش می دهد. بنظر می رسد که گیاه آفتابگردان در هر دو مرحله رویشی (8 برگی) و زایشی (گلدهی) نسبت بهتنش خشکی حساس بوده و تقسیط مناسب کود در آبیاری مطلوب و تنش در مرحله ی 8 برگی جهت حصولعملکرد از اهمیت ویژه ای بر خوردار است.

آفتابگردان، آبیاری، نیتروژن، عملکرد، طبق