ژیلا اسدی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی – گروه مهندسی کشاورزی – دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس
سیدعلی اکبر موسوی - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات فارس
مهرداد محمدنیا - دکترا کشاورزی و منابع طبیعی و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات

قرار گرفتن بخش عمده مساحت کشور در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود ریزش های جوی وزیاد بودن تبخیر در این بخش ها از کشور تنها راه تأمین آب مورنظر برای شرب یا کشاورزی وصنعت، با توجه به بالا بودن هزیه انتقال آب و هدر رفت زیاد آن در امر انتقال (و در برخی مواردغیرممکن بودن انتقال آب) میتوان بهره گرفتن از آب زیرزمینی دانست. یکی از مشکلات عمدهسفره هایی که در مجاورت دریاها و یا دریاچه های آب شور واقع شده اند، مهاجرت و نفوذ آب شوربه طرف سفره ساحلی آب شیرین است، که در پی آن کیفیت آب زیرزمینی این سفره ها رو به کاهش گذاشته و به تدریج استفاده از آب زیرزمینی سفره ساحلی جهت مصارف شرب و کشاورزی امکانپذیر نخواهد بود. این تحقیق به مدت یک سال وبراساس آمار سال های 1384 لغایت 1390 بر رویمنابع آب 28 حلقه چاه انتخابی واقع در دشت سروستان درحوضه مهارلو استان فارس از نظرپارامترهای (TH(¹), SAR(²), SO4(³) ,pHP(4)P,TDSP(5)P, ECP(6)P, CLP(7با استفاده از نرم افزار surfer9 جهت تهیه نقشه پهنه بندی میانگین ونرم افزار Excel برای محاسبه ضریب تغییرات ،انحراف معیار،حدبالا وپائین ورسم نمودار انجام شده است.تعداد 19 حتقه چاه با کاربریکشاورزی، 1 حلقه چاه در منطقه مسکونی و 8 حلقه چاه با پوشش مرتع می باشد.نتایج نشان می دهدکه پارامترهای سختی و هدایت الکتریکی در 28 حلقه چاه بیشتر از استانداردهای ملی و جهانیواسیدیته در محدوده مجاز و سولفات چاه های فوق کمتر از استانداردهای جهانی و ملی می باشد. درطی این سالها بیشترین افزایش میانگین پارامترها در چاه های شماره 7-9 که در قسمت شمال غرب و جنوب غرب بستر دشت سروستان می باشند، اتفاق افتاده است. بنابراین احتمالاً میتوان گفت کهکاربری اراضی در دشت سروستان با آب های زیرزمینی ارتباطی دارد و پارامتر های مؤثر در کیفیتنامناسب این دو پارامترعبارتند از، وجود مجموعه گسلی سروستان و وجود گنبد نمکی در این راستا،پدیده مهاجرت و نفوذ آب شور دریاچه مهارلو به سمت دشت، انحلال، انتقال املاح از سازندهایحاشیه دشت همراه با حرکت آبهای زیرزمینی به سمت جنوب غرب و شمال غرب، کاهش نزولاتآسمانی در این سالها، تأثیر سازندهای حاشیه و بستر دشت، پمپاژ بیش از حد چاه ها، آبشویی املاحتوسط آبیاری و بارندگی ،انتقال املاح توسط رواناب های جاری شده از ارتفاعات اطراف به سمتبستر دشت ،استفاده از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی ، پساب کشاورزی، تبخیر.

کاربری اراضی مختلف ، کیفیت آب زیر زمینی ، دشت سروستان