سیداکبر ساداتی - گروه خاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، ایران
قنبر لایی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، ایران
شهرام اشرف - گروه خاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، ایران

برنج در گذر زمانی بسته به جا و مکان، فرهنگ و تمدن منطقه، نام های مختلفی به خود گرفته است .از این رو، برنج یکی از مهم ترین غلات جهان که منحصراً یک کالای استراتژیک به حساب می آید، که حدود ۹۲ درصد آن در آسیا تولید می شود. برنج گیاهی است که در بین غلات پس از گندم در سطح بسیار وسیعی از زمین های زراعی کشورهای مختلف جهان کشت می شود سطح زیر کشت برنج در دنیا کمتر از گندم ولی مقداربهره وری حاصل آن تقریباً برابر گندم است. به همین دلیل برای به فعلیت درآوردن این منابع مهم، بنده اثرنقش آفرینی یکی ازعناصرمفید را که جامعه هدف (کشاورزان منطقه ساری)، و نظایر با مشکل کاهش باروری زمین روبرو بودند،جهت این مهم انتخاب نموده که به شرح زیرخلاصه می گردد: این طرح تحقیقی به صورت آزمایشی با 6 تیمار و 5 تکرار، به صورت بلوک های کاملاً تصادفی در مزرعه ای واقع درمنطقه ضلع شمال شرقی شهرستان ساری، (روستای سمسکنده)، به اجرا درآمده است. در ابتدا، برنج مورد هدف، در خزانه کاملاًکنترل (جعبه ای)عمل آوری شده وپس ازآن به زمین تحت آزمایش، نشاکاری گردیده است. در زمان تعیین شده اضافه نمودن کودحاوی سیلیس صورت پذیرفت. و در نهایت اطلاعات جمع آوری شده در این طرح تحقیقی توسط نرم افزاراکسل و SAS تحلیل گردید. در این طرح تحقیقی مشخص شده است که با افزایش کودحاوی سیلیس، اگرچه اثر عنصر سیلیس برروی جامعه هدف بسیار معنی دار بوده، ولی مهمترین تاثیراستراتژیکی آن برروی پنجه افزایی، عملکرد دانه، وزن هزاردانه، ورس برنج و سایر شاخص های مورد بررسی بسیار معنی دار در سطح 05/0 و 01/0 نشان داده است. با افزایش تعداد پنجه بارور همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد برگ درساقه، عملکرد کاه، طول دانه، عرض دانه، وزن هزاردانه، درصد سیلیس در برگ، درصد سیلیس در ساقه، بیوماس، درصد پروتئین، درصد فسفر و میانگین طول خوشه داشته و افزایش هم نشان داده است. با افزایش تعداد پنجه بارور همبستگی منفی و معنی داری با درصد ورس، درصدنشاسته، میانگین ارتفاع بوته و شاخص برداشت داشته که در این راستا هم در تحقیق فوق کاهش نشان داده است. این طرح پژوهشی برای اولین بار درمنطقه هدف(مازندران – ساری) به اجرا درآمده و برای سایر مناطق کشور کاربرد فراوان دارد.

طرح پژوهشی، عناصرمفید، کالای استراتژیک، برنج افزایی، شاخص برداست، عملکرد