پروین نیک سرشت - مربی، دانشکده الهیات و حقوق، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

یکی از مباحث بسیار مهمی که امروزه ذهن متکلمان و فلاسفه را به خود مشغول کرده است، حقیقت روح آدمی است. انسان عصر حاضر در این مورد به مطالعه و بررسی زیادی پرداخته است ولی با این وجود هنوز بین بزرگان اختلاف است. برخی، روح انسان را امری مادی می پندارند که عمده ی متکلمان اسلامی جزء این گروهند، در مقابل عده ای دیگر تجرد روح را برگزیدند. گروهی نیز وجود روح را انکار کرده و انسان را محدود به بعد مادی می دانند که با مرگ برای همیشه نابود می شود و حیاتش به پایان می رسد. از آنجا که این موضوع با مفاهیمی از قبیل معاد، خواب و رؤیا پیوند خورده است از اهمیت بسزایی برخوردار است. در حقیقت، یکی از دلایل مهم انکار معاد توسط برخی، انکار وجود بعد مجرد است، اینجاست که اهمیت این موضوع بیش از پیش روشن می گردد. این پژوهش درصدد است با استفاده از منابع معتبر علمی و با روش تحلیل – توصیفی، ابتدا دیدگاه اندیشمندانی نظیر نظام، فخر رازی و علامه طباطبایی را تبیین نماید و در ادامه با بررسی دلایل این اندیشمندان، به پاسخ صحیحی پیرامون پرسش از حقیقت و ماهیت روح آدمی دست یابد.

نفس، روح، تجرد، جسم لطیف، جسم کثیف