محمدتقی فخلعی - استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی
محمد دانش نهاد - دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی
ابوالفضل علیشاهی - استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی

یکی از ابزارهای بسیار کاربردی در فقه حکومتی صادر نمودن حکم حکومتی است که بررسی و شناخت ماهیت، ضمانت اجرا و رابطه آن با عقاب اخروی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، ابتدا مفاهیم احکام شرعی و حکومتی تبیین می گردد و به دنبال آن رابطه چنین احکامی با یکدیگر، ادله صدور حکم حکومتی و امکان نقض حکم حاکم بررسی می گردد و در پایان ارتباط حکم حکومتی با عقاب اخروی مطرح می گردد و به این نتیجه منتهی می گردد که تمامی الزامات حاکم اسلامی را نمی توان حکم حکومتی تلقی نمود، بلکه در این زمینه بایستی به مبانی، منابع و دیدگاه های فقها در رابطه با حوزه حکم حکومتی توجه نمود تا بحث وجوب اطاعت و استحقاق عقاب در صورت تخلف از احکام را مطرح نمود.

حکم حکومتی، حاکم، عقاب اخروی، حکم ثانوی