ارزیابی چگونگی تأثیرگذاری پوششگیاهی بر سرعت باد و انتقال ذرات خاک توسط باد در مناطق خشک ونیمه خشک مطالعه موردی: شهرستان سبزوار

باد یکی از عوامل مهم فرسایش خاک در مناطق خشک و نیمهخشک محسوب میشود که به دلیل محدودیت پوشش گیاهی در این نواحی، قادر است ذرات قابل انتقال خاک را با خود حمل نموده و منجر به فرسایش بادی گردد. از اینرو، احیاء پوشش گیاهی در بسیاری ازپروژههای کنترل و مقابله با فرسایش بادی، جزو مهمترین راهکارهای پیشنهادی در این مناطق میباشد و بنابراین پژوهش پیرامونویژگیهای تأثیرگذار پوشش گیاهی بر کنترل فرسایش بادی ضروری بهنظر میرسد. هدف از انجام پژوهش حاضر نیز مطالعه چگونگی رفتار گیاهان و میزان اثرگذاری تراکم و ابعاد مختلف آنها برسرعت باد و در نتیجه انتقال ذرات خاک است. بدین منظور دو سایت 11*10متر شامل تراکم و ابعاد گوناگون پوشش گیاهی انتخاب گردید و با انجام شبکهبندی و استفاده از پینهای مدرج )پیکه کوبی( میزانفرسایش و رسوب بادی در بازههای زمانی معین طی تابستان سال 1391 در شهرستان سبزوار که از مناطق فعال فرسایش بادی میباشد؛اندازهگیری گردید. سپس با کمک نرم افزارGIS قراردادن نقشه پلی گنی موقعیت پوششهای گیاهی بر نقشه فرسایش و رسوب بادی حاصل از پینهای مدرج و با در نظر گرفتن ابعاد هرگیاه اقدام به بررسی و تجزیه تحلیل رفتار پوششهای گیاهی گوناگون در برابر انتقال ذرات خاک گردید. در نهایت نتایج به صورت کمی نشان داد؛ پوشش گیاهی به عنوان یک عضو مهم پتانسیل لازم برای ایفای نقشی اصلی در حفظ خاک و کاهش یا جلوگیری از فرسایش را دارد و میزان تأثیرگذاری آن بر فرسایش بادی تابع ویژگیهایی نظیر نوع گیاه، تراکم،ارتفاع، مرحله رشد و جهت قرارگیری نسبت به باد غالب میباشد. به گونهایکه تراکم و تعداد بالای پوششهای گیاهی با ابعاد متوسط در یک محدوده نسبت تراکم و تعداد کمتر پوششهای گیاهی ولی با ارتفاع بیشتر، میزان و فاصلهی بیشتری از ناحیه پشتی خود را در برابر فرسایش بادی مصون میدارند

Keywords:

فرسایش بادی , پوشش گیاهی , مناطق خشک , خراسان رضوی , سبزوار