معصومه علی دادی - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

به منظور شناسایی سازوکارهای همدید ایجادکننده بارش های سنگین در منطقه غرب میانی ایران، داده های بارش روزانه ایستگاه های منطقه در روزهای 11 تا 11 بهمن ماه 1483 از سازمان هواشناسی کشور تهیه شد. سپس نقشه های متوسط روزانه فشار تراز دریا، تراز077 هکتوپاسکال و آب بارش شو از سایت NCEP/NCAR دریافت شد و مورد واکاوی قرار گرفت. در این واکاوی موقعیت و جابجاییسامانه های کم فشار و پرفشار در بادهای غربی بررسی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که گسترش شرق سوی سامانه کم فشار مدیترانه از سمت غرب و زبانه کم فشار سودانی از جنوب غرب و گسترش همزمان به جنوب غرب زبانه پرفشار سیبری–تبت از طرف شمال شرق تاجنوب عربستان از سبب های اصلی رخ داد بارش سنگین در روز 17 بهمن 1483 بوده است. همچنین، در ترازهای بالایی جو، جابجایی ناوهمدیترانه به شرق و حاکمیت جریان های جنوب غربی و نیز پیدایش سامانه شبه بندالی در شمال دریای خزر، در رخداد بارش بسیار مؤثر بوده است. کم فشارهای چرخندی و ناوه مدیترانه به عنوان عوامل دینامیکی ایجادکننده صعود و جابجایی و نیز، دریاهای عرب، مدیترانه،عمان، خلیج فارس و دریای سرخ، به ترتیب از عوامل اصلی تأمین کننده رطوبت مورد نیاز بوده است. سامانه های پرفشار جنوب عربستان وکم فشار سودانی و همچنین، منطقه همگرایی دریای سرخ، سبب انتقال گرما و رطوبت به درون سامانه های چرخندی مدیترانه شده است. نتایج حاصل از بررسی نقشه های آب بارش شو، تأیید کننده ویژگی اخیر است.

واکاوی همدیدی، بارش سنگین، سامانه های چرخندی مدیترانه، آب بارش شو، غرب میانی ایران