سمانه ساری اصلانی نیر - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی تهران
بهلول علیجانی - دانشگاه خوارزمی تهران

هدف از این تحقیق بررس ی و تحلیل همدید سرماهای شدید استان همدان است. به این منظور یک دوره 20 ساله بین سال های 1995 تا 2015 مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت که 4 ایستگاه دارای آمار بلندمدت، انتخاب شدند. بر اساس آمار دماهای حداقل روزانه ی 4 ایستگاه منتخب، 4 بازه ی زمانی سرما در استان شناسایی شدکه شامل دماهای پایین استان برای چند روز پیاپی بوده است.4بازه ی زمانی در ژانویه سال های 1996 ،1998 ،2005 و 2008 اتفاق افتاده است. طولانی ترین این بازه ها مربوط به سال و 96 شدید ترین سرما در تمام بازه ها مربوط به سال 2008 بوده است.برای تحلیل و تفسیر بازه های سرما ، آمار سطح زمین و سطح500 روزانه بازه ها ازسایت NCER-NCEP دریافت شد با و استفاده از نرم افزارگردس این آمار تبدیل به نقشه شد. در این نقشه ها هم آمار سطح زمین و هم آمار ژئوپتانسیل سطح 500 نشان داده شده است. به طوری که لایه اول به صورت رنگی ،گویای الگوهای سطح زمین بوده و لایه دوم به صورت خطوط کنتوری ، گویای الگوهای سطح 500 می باشد. الگوهای سطح زمین ، فشار سطح زمین و مسیر حرکت آنها و الگوهای سطح500 خطوط موج باد های غربی و سرد چال های جوی را در سطوح میانی نشان می دهد. با مطالعه ی الگوهای سینوپتیکی تأثیرگذار بر منطقه استان همدان، به این نتیجه رسیدیم که عامل اصلی سرماهای شدید استان ، ورود سرما از سامانه های جوی می باشد که از سمت شمال و غرب می آیند و عامل دیگر ریزش سرما از سرد چال های جوی است. همچنین در تمام بازه های سرما، شاهد شکل گیری مراکز فشاری هستیم که دقیقا بر روی استان همدان و مناطق اطراف آن تشکیل شده است و موجب دریافت سرمای بیشتر با نزول هوای سرد بالای خود می شود. در برخی روزها نیز شاهد ادغام پر فشار سیبری با سرمای شمالگان و سرمای قفقاز هستیم که با یورش هوای سرد خود به منطقه ی مورد مطالعه، استا ن را تحت تأثیر قرارمی دهد.

سرمای شدید ، همدان، سردچال جوی، مرکز پرفشار، ریزش سرما، بلاکینگ