تحلیل سیاسی تاریخی تحولات خاورمیانه از منظر مطالعات امنیتی انتقادی

تحولات دوران ساز خاورمیانه با محور رهایی و آزادی و تفکر مبتنی بر به چالش کشاندن رویکرد رئالیسم در نظام بین الملل بستری را فراهم نموده تا این موج تغییر دامان بسیاری از رژیم های حاکم در جهان عرب را بگیرد و حرکت در راستای استقرار رژیم های مردم سالار در کشورهای عربی آفریقایی منطقه خاورمیانه فراهم نماید. زمینه دگرگونی های شتابان و بنیادین در تحولات خاورمیانه را می – توان در دو دسته از عوامل جستجو کرد؛ دسته اول زمینه های تاریخی می باشند. در بررسی زمینه های تاریخی باید نگاهی به ماهیت دولت های عربی در پرتو تاریخ گذشته و معاصر آنها بیفکنیم تا ویژگی های رژیم های کنونی جهان عرب که هدف دگرگونی ها قرارگرفته اند را روشن سازیم. عوامل تاریخی را می توان در مجموعه ای از تناقض های حل نشده و متراکمی یافت که همواره با دولت مدرن عرب بوده و زمینه ریزش مشروعیت آن را فراهم می آورده است.دسته دوم زمینه های سیاسی است که مهم ترین آنها؛ وجود مداخله حداکثری قدرت های خارجی و پیامدهای داخلی و منطقه ای آن می باشد وفقدان هرگونه افق روشن برای اصلاحات و دگرگونی های مثبت برای توده ها و نخبگان غیردولتی است. این مثلث بحران درکنار یکدیگر مجموعه ای از بحران های درونی و بیرونی را برای کشورهای عربی به وجود می آورد . حال باذکر این مقدمه ، موضوع تحولات خاورمیانه که هسته اصلی و بنیان آن بر آزادی و رهایی بشری جهت دستیابی به یکسری حقوق اولیه مبتنی است را می توان ازمنظر تئوری مطالعات امنیتی انتقادی که بر محور ارتباطات،دموکراسی،آزاد سازی بشر از قید و بندهای استبدادی در درون هر نظام)کشور( قرار دارد و نهایتاً با به چالش کشاندن تفکرات رئالیستی ، مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

Keywords:

خاورمیانه , تحولات خاورمیانه , رهیافت انتقادی , مطالعات امنیتی انتقادی