پروانه خراسانی - PhD، استادیار گروه سلامت جامعه و مدیریت پرستاری، دانشکده پرستاری ومامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

طی 3 سال اخیر مراکز درمانی کشورمان در «جریان بالا به پایین تحول نظام سلامت»، ملزم به استقرار معیارهای حاکمیت بالینی و کسب تاییدیه های اعتباربخشی برای انطباق با استانداردهای بین المللی شده اند و این موضوع آن ها را با چالش ارتقای خدمات بالینی اثربخش در جهت بهبود کیفیت مراقبت مواجه نموده است. ایجاد تغییر در محیط های پیچیده بهداشتی درمانی برای این منظور ضروری است و تسهیل تغییر و کاهش مقاومت های موجود از طریق پویایی و نوآوری های سازمانی می تواند به ایجاد زنجیره های مفقوده برای تکمیل زیرساخت ها و فرایندهای سازمانی کمک نموده و اصلاحات نظام سلامت را با «جریان رو به بالای اشاعه نوآوری »تقویت نماید. مطابق توصیه شورای بین المللی پرستاری مبنی بر اینکه یکی از نقش های کلیدی پرستاران، مشارکت در سیاست گذاری و مدیریت نظام های مراقبت از سلامت و بیمار است، واین اعتقاد که پژوهش های کاربردی با هدف رفع مشکلات حرفه ای و موانع سازمانی باید در حین اقدام و در کنار کارکنان بالینی و با خود آن ها مورد بررسی و اصلاح قرار گیرد، یک پروژه اقدام پژوهی با هدف گسترش نقش پرستاران آموزش، موسوم به پروژهNEAREAR با رهبری و هدایت پرستاران از سال 1390 در یکی از بزرگترین مراکز آموزشی درمانی ایران«مرکز آموزشی درمانی الزهرا(س) - اصفهان» آغاز گردیده است. این اقدام پژوهی در سال 1391 با پیاده سازی مرحله به مرحله فرایند«بسیج نیرو برای اقدام از طریق برنامه ریزی و جلب مشارکت ها» و از طریق همسو شدن با اهداف سازمانی، بهره گیری از نیروهای تغییر و جلب مشارکت فرو سیستم ها و فراسیستم های سازمانی، سیاست گذاری و برنامه ریزی برای توسعه خدمات آموزش بیمار گسترش نقش پرستاران آموزش دهنده را دنبال نموده است. مقاله حاضر با استفاده از متدولوژی مطالعات موردی، به بررسی و تحلیل عمیق داده ها و نتایج حاصل از این پروژه پرداخته و با تبیین تعاملات درون حرفه ای و بین بخشی، عناصر ساختاری و فرایندی حاصل از مدیریت و برنامه ریزی یک تغییر مشارکتی را با هدف معرفی سرمشق عملی اقدام پژوهی جهت سازماندهی عناصر ساختاری و فرایندی گسترش نقش های تخصصی حرفه ای در امور بین بخشی ارایه می نماید. در پایان نتیجه گیری و پیشنهاد های کاربردی برای مدیران ارشد و سیاستگذاری امور اجرایی به صورت هدایت پروژه های بین بخشی در نظام سلامت ارایه می شود.

برنامه ریزی و مدیریت مشارکتی، مدل سازمانی ، تصمیم گیری مشارکتی، آموزش بیمار، گسترش نقش، پرستاران