کلثوم روان بهر - کارشناس ارشد ادبیات و زبان فارسی

در عصری که ما زندگی می کنیم عصر ارتباطات و عصر اینترنت عصر ماهواره و دسترسی آسان از طریق شبکه های خبر به آنلاین ترین خبرها در اطراف و خارج از مرزها حتی در دورترین قاره ها ممکن می شود. اما اگر کسی بخواهد در مورد تاریخ کشورش وضع ملتش در قرنهای خیلی دور و در کهن ترین ادوار ملت و کشورش را بررسی کند. چه باید بکند آن زمان که این همه امکانات علمی و پژوهشی نبود. آیا راه حلی برای این مشکل پیش بینی شده است.بله در اینجاست که به اهمیت علم جامعه شناسی ادبیات پی می بریم که چه نقش مهم و خطیری را ایفا می کند. در دوره فردوسی در دوران باستانی و افراد گمنام تاریخ از داستانهای عامیانه تا شعرهای حماسی و اشعار دقیقی، شاهنامه ابومنصور و .... همه را فردوسی این خردمند فرزانه با صداقتی خاص به رشته تحریر در آورده است و هم اکنون با اینکه قرنها از آن زمان می گذرد تاریخ ایران باستان و زبان پهلوی و روش زندگی شاهان - دهقانان مردم عادی و عامه مردم را می شود از دیوان شعر فردوسی شاهنامه وی دریافت و این غیر قابل انکار است که فرهنگ و اقتصاد شاعر و نویسنده بی تأثیر بوده است نظامی گنجوی یکی از شاعران مهم و معروف که به سال 531 هجری در خانواده ایی با منزلت مهم اجتماعی متولد می شود او از نجابت زن ایرانی از اوضاع و احوال جامعه در آن دوران از اوضاع فرهنگی، سیاسی - اقتصادی کشور در قرن پنج و شش حرف به میان آورده است شاید یک خواننده ی عامی از اشعار او پی به این مسائل مهم نبرد اما علم جامعه شناسی ادبیات وظیفه دارد که این مسائل مهم ملت و تاریخ کشور را واضح و آشکار برای این نسل و نسلهای آینده به تصویر بکشد.« از کوزه همان طراود که درونش است»از گذشته بگذریم به ایران کنونی اشاره کنیم شور ادبیات جنگ با زبان واضح و آشکار می گوید شهادت آرمان ایرانیان بود. برای استقلال و آزادی از روی میدان مین گذشتند.دو بیت از اشعارم را می نویسم کاش من هم شیمیایی می شدم لایق عشق الهی می شدم کاش من هم یادگاری داشتم ردی مین ها دست و پایی داشتم این شعر و دیگر اشعار جنگ و ادبیات جنگ واضح و آشکار برای دهها نسل آینده ایران را معرفی می کند. حال کتابهای شاعران و نویسندگان قرن سوم به بعد نیز همین حالت را دارد. وقتی در تاریخ جهانگشای جوینی وارد می شویم خود را در دربار هولاگوخان و در میان سربازان مغول در حال جنگ و ستیز احساس می کنیم و اینکه تاریخ ایران چه اندازه خونین بوده است همه و همه کار وظیفه جامعه شناسی ادبیات می باشد.

جامعه شناسی ادبیات، جهان بینی شاعر، پایگاه اجتماعی شاعر، صداقت