محمد زرین تاب - دانشآموخته کارشناسی ارشد محیط زیست، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
روح الله میرزایی - استادیار محیط زیست، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
حجت الله علی بیگی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان

با توجه به توانایی جانوران در جذب و انباشته نمودن آلاینده ها دراندام های خود، تعیین غلظت آلاینده ها در اندام های آنها شاخصیمناسب به منظور ارزیابی سلامت اکوسیستم است که موجب آگاهیمدیران و برنامه ریزان محیط زیست از تغییرات محیطی آلاینده ها وپیش بینی آثار جانبی آنها می شود. رایج ترین روش در زمان استفادهاز پرندگان برای مطالعات پایش زیستی، کشتن آنها و اندازه گیریغلظت آلاینده ها در اندام های داخلی آنها است؛ اما در اکثر مواقعبه دلایل اخلاقی و حفاظت از گونه ها این امر امکان پذیر نیست وباعث ضرورت توسعه تکنیک های غیر مخرب برای ارزیابی مواجهه باآلاینده ها و اثرات مواد شیمیایی می شود. ازاینرو در این مطالعه بهبررسی عملکرد شاخص های زیستی غیر کشنده و غیر مخربازجمله تخم، پوسته تخم، پر و فضله پرندگان برای مطالعات پایشآلودگی های محیط زیستی پرداخته شده است. اگرچه مقایسهغلظت ها در تخم، پوسته تخم، فضله و پر پرنددگان با یکدیگر کارسختی است؛ اما می توان از چنین نمونه هایی با در نظر گرفتنشرایط گونه ازجمله مهاجر و یا مقیم بودن، زمان و مکان، سن وجنس نمونه و هدف مطالعه به عنوان ابزاری غیر مخرب و سودمندبرای مطالعات پایش زیستی استفاده کرد. درنهایت نکات مهمی درهنگام استفاده از این نمونه ها ارائه شده است.

آلودگی محیط زیست، پایش زیستی، نمونه برداری غیر مخرب، پرندگان