عزیز تراهی - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور
کاظم ارزانی - دانشگاه تربیت مدرس تهران
احمد مستعان - موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور

یکی از مهمترین چالش هایی که کمیت و کیفیت محصول خرما را درچند سال اخیر تحت تاثیر قرار داده پدیدده گرد و غبار است. اینتحقیق در سال 1393 در قالب طرح آماری کامل تصادفی و در 3تکرار که هر تکرار شامل 1 نخل می باشد برای تعیین اثرات ریزگردهابر گرده افشانی و میزان تلقیح گل های نخل رقم استعمران به اجراگذاشته شد. تیمارهای ترکیبی در این پژوهش شاملقباردهی+ گرده افشانی، گرده افشانی + غباردهی، غباردهی + مه پاشی +گرده افشانی، مه پاشی + غباردهی+ گرده افشانی، گرده افشانی + غباردهی+مه پاشی، گرده افشانی+مه پاشی+ غباردهی و بدون غباردهی و بدونمه پاشی (شاهد) بودند. غباردهی خوشه ها با استفاده از دمنده مناسبو مه پاشی با استفاده از سمپاش دستی انجام شد. در این پژوهشصفاتی مانند درصد میوه نشینی، درصد پارتنوکارپی و درصد ریزشمورد مطالعه قرار گرفت و داده ها با استفاده از نرم افزار آماری مینی تب17 تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج، تیمارها تاثیر بسیارمعنی داری بر درصد میوه نشینی، درصد پارتنوکارپی و درصدد ریزشداشتند. وجود گرده برای تشکیل میوه رقم سایرکاملا لازم بوده استو در حالت عدم وجود گرده حداق میوه فقط در اثر گرده های متفرقهدر هوا تشکیل گردید. اما وجود ریزگردها در ترکیب با سایر تیمارهابه ویژه تیمارهایی که باعث رسوب غبار و تشکیل لایه عایق مانند برسطح کلاله شده اند باعث ممانعت از جوانه زنی و رشد لوله گردهشده اند. در نتیجه ریزگردها باعث کاهش تشکیل میوه و افزایشدرصد پارتنوکارپی و ریزش شده اند. تیمارهای ترکیبی ریزگرد بارطوبت، با ایجاد حالت سوختگی در کلاله و گل، باعث ریزش بیشترمیوه در مقایسه با سایر تیمارها شدند.

نخ خرما، ریزگردها، میوه نشینی، پارتنوکارپی، ریزش میوه