شهناز راستگو - فارغ التحصیل دانشگاه پیام نورتهران شرق
حسین زینلی - استادیار دانشگاه پیام نور، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان

با توجه به اهمیت بحران آلودگی هوا در شهرهای بزرگ ایران ازجمله اصفهان طی چند سال اخیر، بررسی اثرات مختلف آلاینده هایصنعتی وشهری روی گیاهان مختلف، ضروری به نظر می رسد. ازآنجاکه گیاهان متفاوت واکنش های مختلفی به آلاینده ها نشان میدهند، در این تحقیق تغییرات فیزیولوژیکی سه گیاه زیتون (پهنبرگ)، رز (درختچه) وکاج (سوزنی برگ)، تحت تاثیر آلاینده هایشهری (ترافیک) و صنعتی (پتروشیمی)، در مقایسه با منطقه شاهد(سمیرم)، مورد مطالعه قرارگرفت. با استفاده از اطلاعات سازمانمحیط زیست استان اصفهان، سمیرم ، پارک جنگلی صفه و سایتپتروشیمی به ترتیب به عنوان مناطقی پاک، پرترافیک و صنعتیانتخاب گردید. نمونه های برگی از گیاهان سه منطقه به طورهمزمان طی دو مرحله زمانی (خرداد وتیر)، به صورت تصادفی جمعآوری و مورد آنالیز قرار گرفت. بر اساس نتایج مشاهده شده میزانکلروفیل a ، b ، کل وکاروتنوئید درنمونه های زیتون وکاج منطقهصفه ونیز زیتون وکاج و رز منطقه پتروشیمی در مقایسه با منطقهشاهد (سمیرم) کاهش داشت. میزان آنتوسیانین نیز درهمه گیاهانمنطقه صفه (رز، زیتون وکاج) و رز وکاج در پتروشیمی، نسبت بهنمونه های منطقه سمیرم، کاهش نشا ن داد (P<0.01) . به طورکلی نتایج حاکی از تفاوت معنی دار میزان کلروفیل b, a ،کل،کاروتنوئید، آنتوسیانین و تعداد روزنه در سه گیاه رز، زیتون وکاج درمناطق سه گانه بود (P<0.01). بنابراین با توجه به تنظیماتفیزیولوژیکی در سه گیاه می توان نتیجه گرفت که امکان استفاده ازهرسه گیاه رز، زیتون وکاج، به عنوان شاخص های زنده ی آلودگیهوا وجود دارد.

فیزیولوژیکی، زیتون، رز، کاج، الودگی، کلروفیل، کاروتنویید، آنتوسیانین و روزنه