پریوش کرمی - دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی مدرس دانشگاه آزاد اسلامی ابهر

با توجه به تغییرات محیط ژئومورفولوژیکی دریاچه ارومیه در چنددهه اخیر، مطالعه و بررسی فرآیندهای مورفوژنز و لندفرم های آناطلاعات ارزشمندی را در خصوص تحولات سیستم های مورفوژنزهالوکارستی ارائه می دهد . تالاب ها یکی از ارزشمندترین اکوسیستمهای زمین هستند، نیاز به حفاظه از این اکوسیستم های غنی،جامعه بین المللی را به سمت تهیه کنوانسیون رامسر در حفاظت ازتالا ب ها در سال 1971 رهنمون ساخت دریاچه ارومیه (به مساحت5000 کیلومتر مربع) دریاچه ای وسیع و با شوری زیاد است که درشمال غربی ایران و بین استان های آذربایجان غربی و شرقی واقعشده است. این دریاچه در پایین ترین نقطه حوضه آبریز بسته ای بامساحت تقریبی 52000 کیلومتر مربع، که قسمتهایی از آن در استانکردستان واقع شده است؛ قرار دارد. دریاچه ارومیه یک پارک ملی ویکی از بزرگترین سایت های موجود در ایران است که به عنوانذخیره گاه زیست کره یونسکو نیز معرفی شده است با توجه بهتغییرات دینامیکی اخیر (خشک شدن دریاچه ارومیه) عمدتا به دلیلکنترل و مهار آبهای سطحی و استقرار فرآیندهای جدید شکل زایی،لذا شناخت لندفرم های نمکی و عوامل سازنده آنها و آثار و شواهدآنها در نوار ساحلی دریاچه ارومیه, و آثار و پیامدهای آن از اهدافاین پژوهش می باشد . از روش مشاهدات مستقیم، مطالعات و بررسیهای میدانی، تحلیل وتوصیف لندفرم ها و فرآیندهای سازنده آنهااستفاده شده است. یافته بدست آمده، حاکی از آن است کهفرآیندهای شکل زایی هالوکارستی ساحلی در مقیاس ها و الگوهایمتنوع زمانی و مکانی با چهره های خاص و بسیار جالب در دو گروه لندفرم های تراکمی و کاوشی ظاهر می شوند. دریاچه ارومیه طیدهه گذشته به عل کاهش شدید سطح آب و افزایش شوری، باشرایطی بحرانی مواجه بوده است. بسیاری از تالاب های اقماریاطراف دریاچه نیز در اثر اجرای طرح های زیربنائی، تغییر کاربریزمین، آلودگی و کاهش جریان های ورودی آب آسیب دیده اند. اینمشکلات، تنوع زیستی این مجموعه تالابی را که از اهمیت بینالمللی برخوردار بوده و برای جوامع محلی فوائد متعددی دیگری رانیز فراهم می کند؛ ، تهدید می کنند . دریاچه ارومیه، به عنوان یکی ازمهم ترین تالاب های ایرانی ثب شده در کنوانسیون رامسر بنا بهدلایل از جمله اجرای پروژه های توسعه ای اقتصادی، نظیر احداثبزرگراه شهید کلانتری روی دریاچه ، سدهای متعدد مخرنی رویرودخانه های تغذیه کننده آن با مشکل خشک شدن مواجه شدهاست به نظر می رسد انجام پروژه های اقتصادی واجد آثار شدیدزیست محیطی در دریاچه ارومیه مغایر تعهد به استفاده معقول ازدریاچه و سایر اصول و قواعد عام حقوق بین الملل محیط زیست میباشد ایران بایستی در بهبود وضعیت دریاچه ارومیه از ظرفیت هایداخلی و بین المللی موجود استفاده نماید.

دریاچه ارومیه ، لندفرم هالوکارستی ، بحران زیست محیطی، پسرویدریاچه ارومیه