فردین نظری - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست دانشگاه کاشان
روح الله میرزایی - استاد یار دانشگاه کاشان

محیط خاک سطحی، ناهمگن و درحال تغییرات است و ویژگی های اصلی آلودگی خاک از جمله پسماند، انباشت و برگشت ناپذیری این محیط متفاوت از آب و هوا می باشد. میزان خطر آلودگی خاک کمتر از دیگر آلودگی ها نمی باشد، اما از آنجایی که این آلودگی ملموس نمی باشد کمتر به آن توجه شده است. با توجه به افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین در عصر حاضر، حیات افراد به کیفیت محیط زیست شهری وابسته است و خاک های شهری یک شاخص مهم از قرار گرفتن انسان و موجودات زنده در معرض فلزات سنگین هستند. پدیده آلودگی هوا یکی از نتایج توسعه صنعتی است که افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی، توسعه حمل و نقل و میزان سوخت، روزبه روز بر شدت آن افزوده می شود. این پدیده امروزه به یکی از معضلات شهر تهران مبدل شده است. شهر تهران به عنوان بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر کشور به دلیل شرایط خاص جغرافیایی (توپوگرافی هواشناسی)، اجتماعی (توزیع جمعیت و ترافیک)، فرهنگی (سطح فرهنگ و آموزش مرتبط) و توسعه شهری، دچار معضل آلودگی هواست و از مصرف بی رویه انرژی در بخش حمل و نقل شهری رنج می برد. تهران به علت رشد بی رویه جمعیت، مهاجرت، عدم برنامه ریزی صحیح و نیز عدم توجه به مسائل زیست محیطی در گسترش و توسعه شهر به مشکلات عدیده ای برخورد کرده که آلودگی هوا و ترافیک معمول ترین آنها است و از این طریق توجه جمعی و مسئولین را به خودجلب نموده است. فضاهای سبز شهری از دیدگاه حفاظت محیط زیست، بخش جاندار ساخت کالبدی شهر را تشکیل می دهند و به نظر می رسد آخرین بازمانده های طبیعت در مناطق شهری اندرشد شهرنشینی بر فضاهای سبز اثر منفی داشته و هنوز هم دارد، در حالی که اگر این فضاهای سبز و باز به عنوان ساختارهای اکولوژیک در شهرها با ترکیب و توزیع فضایی متناسب وجود داشته باشند، می توانند عملکردهای اکولوژیکی مهمی، به ویژه برفرایندهای مربوط به منابع آب و هوا داشته باشند. تعریف فضای سبز از دیدگاه محیط زیست عبارت است از فضای نسبتاً بزرگ متشکل از گیاهان با ساختی شبه جنگلی و برخوردار از بازدهی اکولوژیک معین و در خورشرایط محیط زیستی که حاکم بر شهر است.

فلزات سنگین، خاک شهری، پارک شهری، سرب، شهر تهران