غلامرضا شادنوش - اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و ب
مرتضی کرمی - اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و ب

به منظور مطالعه تغییرات انرژی ، پروتئین ، چربی خام وخاکستر در گونه های چمن گندمی ، علف پشمکی و جو پیازدار از خانواده گندمیان ، هزار خار بختیاری و گاو چاق کن از خانواده کاسنی در مراتع استان دراقلیم های متفاوت ودر مراحل مختلف رویشی ، گلدهی و بذر دهی در چهارسال متوالی( 76-79) نمونه گیری انجام گرفت . میزان انرژی کل ، پروتئین خام ، چربی خام وخاکسترنمونه ها توسط روشهای استاندارد تعیین شد . بیشترین میزان انرژی خام درچمن گندمی با مقدار 4/3 مگا کالری بر کیلوگرم ماده خشک بود . بیشترین مقدارپروتئین خام در جو پیاز دار با مقدار 8/8 در صد در ماده خشک بود .حداکثر چربی خام در گونه های مورد مطالعه مربوط به گاوچاق کن با میزان 4/1 در صد بود . چمن گندمی با 8/5 در صد خاکستردارای بیشترین مقدارخاکستر در بین گونه های مورد مطالعه بود . نتایج آزمایش نشان د اد که کلیه گیاهان مورد مطالعه در هر دو خانواده گندمیان وکاسنی دارای میزان کافی انرژی برای تأ مین احتیاجات تولیدی نشخوارکنندگان کوچک در مرتع هستند، همچنین میزان پروتئین در گونه های مورد مطالعه به غیر از مرحله رویشی در سایر مراحل فنولوژی از قبیل گل دهی وبذر دهی کمتر از نیاز نشخوار کنندگان بوده که بایستی درنیمه دوم فصل بهار وتمام طول تابستان در مرتع از مکمل های پروتئینی مربوطه برای تأمین این ماده مغذی مهم استفاده نمود .مقدار چربی خام در کلیه گونه های مورد مطالعه در مراحل زایشی به طور معنی داری بیشتر از مرحله رویشی بود . میزان خاکسترکه نشان دهنده مواد معدنی درگیاه می باشد در کلیه گیاهان مورد مطالعه در مرحله رویشی بیشترین مقدار ودر مرحله گل دهی کمترین مقدار را داشته است که دارای اختلاف آماری معنی دار (0/05>P) نیز می باشند . این موضوع نیز ضرورت توجه به تأمین مواد معدنی در سایر مراحل فنولوژی برای تأمین نیاز نشخوار کنندگان را نشان می دهد . بررسی مراحل مختلف فنولوژی در گونه های مذکور نیز مشخص کرد که فاکتورهای مورد ارزیابی در مراحل مختلف رویشی، گل دهی و بذر دهی عمدتاً دارای تفاوت معنی دار می باشند که در هنگام مدیریت مرتع و چرای گوسفند و بز بر روی مرتع بایستی به این امر مهم توجه گردد.

انرژی ، پروتئین ، گیاهان مرتعی، استان چهارمحال و بختیاری