آزیتا رجبی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
زینب تقوایی - دانشجوی دکترای برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی نور

اسلام از سوی بیش تر پژوهشگران به عنوان آیینی شهری شناخته شده که برای عبادت فرد در جمع ارزش خاصی قایل شده است اگرچه در این دین تقوا به عنوان اصلی ترین معیار ارزیابی قلماد می شود اما این واقعیت برای همه مبرهن است که تعلیمات اسلام بیش تر در قرار گاه های شهری تجربه شده اند از این رو تعجب آور نیست که اسلام تاکید ویژه ای بر طرح شهرها در جهت کارایی و پاسخ گویی بیش تر به نیازهای اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جامعه داشته است این مقاله رویکردهای غالب به شهرهای اسلامی را به منظور تدقیق و همگرایی آن ها به رویکردی جامع و فراگیر مورد توجه قرار داده است به طوری که همه جوانب تاثیر گذار بر شکل ساختاری شهر را در بر گیرد برای دستیابی به رویکرد مذکور مرور ادبیات و اسناد مرتبط با موضوع و بررسی محتوایی آن ها مبنای انجام این مطالعه بوده است نتایج حاکی از آن است که نحوه شکل گیری اصول طراحی شهر اسلامی تارریخی عمدتا به ارزش ها و اعتقادهای فرهنگی اسلام که ریشه در ماهیت احکام اسلامی داشته است بستگی دارد به طوری که جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان و از جمله ساخت سکونت گاه ها را نیز تحت تاثیر قرار داده است جدای از این که مفهوم شهر اسلامی به عنوان مدلی قابل استناد برای پهنه وسیع سرزمین های اسلامی به دلیل عدم پایخ گوی به تنوع اجتماعی مکانی آن نقدپذیر است این مقاله آشکار می سازد که ساختار شهر اسلامی تاریخی تاریخی عمدتا وابسته به مکان است و لازم است اصول طراحی آن از طریق نظم طبیعت به عنوان بستر اولیه فرم دهی و اعتقادهای فرهنگی مذهبی و اصول اجتماعی سازمان اجتماعی مورد کنکاش قرار گیرد این بدان معنی است که اصول و راهبردهای اسلامی در بررسی شهرهای اسلامی و ساختمان های مددجو در فضای شهری قابل توجه است

شهرسازی،شهرهای اسلامی-احکام ساختمان،رویکرد مکانی اصول و راهبردهای اسلامی