پرهام صفی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد واحد ملایر
محمود معینی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد ملایر

این تحقیق فرفورژه ها و صنعت نرده سازی در دوران پهلوی اول در شهر ملایر را مورد پژوهش قرار داده است . سعی شده تا با معرفی قسمتی از نقوش فرفورژه های به کار رفته در نماهای این شهر معماری این برهه از زمان بهتر شناخته شود . درضمن یادی از صنعتگران این شهر شود که با دستان هنرمند خویش نقشی در زیبایی کالبدی آن دوران داشته اند . نهضت هنر نو art nouveau نام سبکی در اروپا بود که ابتدا در هنر های تزیینی مانند طراحی پارچه و مبلمان از دهه 1880 آغاز گردید.در معماری این سبک از اوایل دهه 1890 آغاز و عمدتا تا سال 1910 ادامه داشت. در واقع ویژگی بارز این سبک ، کاربرد خطوط سینوسی و پر انحنای نامتقارن به تقلید از خطوط پر پیچ و تاب گیاهی و پیچک وار بود. در ایران بهترین نمونه طرح های آرت نوو را می توان در ساختمان های طراحی شده توسط وارطان آوانسیان ، معمار ارمنی تبار دوره پهلوی اول ودوم ، در تهران مشاهده نمود . قبادیان ، وحید، مبانی ومفاهیم در معماری معاصر غرب پس از آشنایی مختصری با سبک آرت نوو در غرب به زمان ورود این سبک در معماری و صنعت تزیینی شهر ملایر می پردازیم . ورود این سبک در آرایه ها و تزیینات شهر ملایر به دوران قاجار باز می گردد. دولت مردان گذشته این شهر از نوادگان فتحعلی شاه بودند و این خود باعث می شده است که هر تغییر و تحولی در پایتخت تهران به سرعت در این خطه نیز تاثیرگذار باشد. با توجه به اطلاعاتی که به وسیله این پژوهش بدست آمد مشخص گشت که فرفورژه های به کار رفته در دوران قاجار شامل سطح مشبک فلزی بوده است . این فرفورژه ها بر روی پنجره هایی که به نماهای بیرونی یعنی به نماهای شهری باز می شده اند ، نصب می گردیدند . این نرده ها از میله های باریک فلزی تشکیل می شده اند که دارای طرح های حلزونی شکل بودند و به صورت قرینه اجرا می شده اند. این فرفورژه ها با ورود فرهنگ غرب در معماری ایرانی رسوخ کرده و تا پیش از این به کار برده نمی شدند. جالب اینجاست که جنبه ی تزیینی این نرده فرفورژه ها به جنبه ی حفاظ و مانعی مطمئن برای جلوگیری از ورود بیگانگان می چربد

فرفورژه ، نرده پنجره ها ،آرت نوو ، ملایر، هنرهای تزیینی