اسفندیار عطائی - مربی، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه پیام نور، ایران

طراحی شبکه اتوبوسرانی به عنوان یک مساله اساسی در سیستمهای حمل و نقل عمومی مطرح است. از آنجا که گسترش شهرها، باعث افزایش تقاضای سفر در ساعات اوج کار و تحصیل شده است پاسخگویی به نیاز سفر جمعیتشهرهای بزرگ، از عهده وسایل نقلیه غیرجمعی ساخته نیست. لذا روی آوردن به سمت استفاده از انواع سیستم های حمل و نقل عمومی، جهت جابجایی مردم در شهرها، امری بدیهی و اجتناب ناپذیر است. پیچیدگی مساله مربوط به طراحی خطوط اتوبوسهای شبکه، با توجه به بعضی از محدودیتها از جمله ظرفیت و هزینه ناوگانها است. به طور معمول مسافران با مشکلات زیادی در سیستم حمل و نقل اتوبراسرانی روبرو هستند. از جمله این مشکلات شامل مدت زمان انتظار مسافران در ایستگاهها، زمان نامشخص رسیدن اتوبوسها به ایستگاه، ناسازگاری بین مسیر اتوبوسها و مسیر بیشترمسافران و ناکافی بودن ظرفیت اتوبوسها میباشد. مقاله حاضر با هدف شناسایی مسیر بهینه سیستم اتوبوسرانی شهرستان اردبیل با استفاده از الگوریتم فراابتکاری کلونی مورچگان می باشد. بدیهی است، سفری که در مدت زمان کوتاهتری و با هزینه کمتری صورت بگیرد متقاضیان بیشتری خواهد داشت. در این راستا در این مقاله یک مدل ریاضی چند هدفه که هم هزینه سفر و هم زمان سفر را به حداقل میرساند، ارائه شده است.

حمل و نقل عمومی،کلونی مورچگان، هزینه، مسیریابی بهینه