زهرا مؤمن نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
مریم نوابیان - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

حرکت آب و املاح به سمت زهکش بر میزان خروج املاح از زهکش و در نتیجه ایجاد آثار منفی ناشی از تخلیه زه آب شوربه محیط زیست تاثیر بسزایی دارد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، خصوصیات کیفی آب آبیاری و نحوه مدیریت زهکش ازعوامل مهم تاثیرگذار بر میزان خروج املاح از زهکش به حساب می آیند. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مدیریت زهکشی اراضیشالیزاری و زهکشی میان فصل بر نحوه انتقال املاح در خاک تحت شرایط اراضی شالیزاری انجام شد. در این راستا مدل فیزیکیزهکشی زیرزمینی کنترل شده اراضی شالیزاری ساخته شد. در مخزن مدل فیزیکی، لوله زهکش موج دار با پوشش ژئوتکستایل درعمق 70 سانتی متری و فاصله بین زهکش 245 سانتی متری نصب شد. مخزن با خاک اراضی شالیزاری منطقه پر شد و پس از کشتبرنج، در طول آزمایش از محلول خاک در عمق های 40، 50 و 70 سانتی متری نمونه برداری انجام و غلظت کل املاح در آزمایشگاه قرائت شد. به منظور برآورد پارامترهای انتقال املاح شامل Diffusion Coefficient Molecular, Factor Tortousity, Dispersivity و Precipitation Limit از ترکیب مدل DRAINMOD و الگوریتم ژنتیک استفاده شد. مدل توانست با شاخص آماری nRMSE کمتر از 20 درصد هر دو مرحله قبل و بعد از زهکشی میان فصل را با کارکرد بسیار خوب شبیه سازی نماید. نتایج نشان از اهمیت فرآیند پخشیدگی به میزان 2/5 برابر در مرحله قبل از زهکشی میان فصل و اهمیت فرآیند انتشار پذیری به میزان 1/6 1 برابر در مرحله بعد از زهکشی میان فصل داشت.

اراضی شالیزاری، زهکش زیرزمینی، برنج، الگوریتم ژنتیک