زهرا افضلی گروه - گروه، گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان
بهرام بختیاری - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان
نوذر قهرمان - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران

تابش خورشیدی یکی از مهم ترین پارامترهایی است که در بسیاری از زمینه ها نظیر تبخیر- تعرق، هیدرولوژی، کشاورزی، هواشناسی و اقلیم شناسی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دارای اهمیت است. با توجه به مشکلات اندازه گیری این متغیر در ایستگاه هایهواشناسی، معادلات متعددی جهت برآورد آن توسط پژوهشگران در سراسر جهان ارائه شده است. در پژوهش حاضر اقدام به بررسیعملکرد و واسنجی چند مدل مرسوم در برآورد تابش خورشیدی روزانه گردید. به این منظور از اطلاعات 5 ایستگاه تابش سنجیاصفهان، تبریز، همدان، زاهدان و زنجان طی دوره آماری 2010-1998استفاده گردید و تحلیل های آماری در نرم افزارهای اکسل و SPSS اجرا شدند. پس از محاسبه ضرایب مدل های مورد بررسی با استفاده از رگرسیون های خطی و غیرخطی بهترین مدل برایایستگاه های مطالعاتی بر اساس RMSE و (R(2 انتخاب شدند. بر اساس (R(2 بهترین مدل برای ایستگاه های زاهدان و اصفهان مدل اولهانت و همکاران (1998) و برای ایستگاه های تبریز، زنجان و همدان مدل دوم هانت و همکاران (1998) به دست آمد. بهترین مدلبرای ایستگاه های اصفهان، تبریز و زنجان با توجه RMSE مدل بریستو و کمبل (1984) و برای ایستگاه های زاهدان و همدان مدلهارگریوز و همکاران (1985) به دست آمد.

تابش خورشیدی، مدل های تجربی، تابش ماوراء جو