سعید عبدی - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی ورزشی دانشگاه تبریز
رامین امیر ساسان - دانشیار فیزیولوژی ورزشی دانشگاه تبریز
وحید ساری صراف - دانشیار فیزیولوژی ورزشی دانشگاه تبریز

فعالیت ورزشی با افزایش سوخت و ساز موجب بالا رفتن درجه حرارت بدن میگردد. افزایش جریان خون پوستی و تعریق به عنوان ابزاری برای دفع گرما در پاسخ به بالا رفتن درجه حرارت بدن روی میدهند. دفع عرق طی فعالیت ورزشی شدید (به ویژه در محیط گرم) قابل توجه است. در صورتی که آب از دست رفته بدن جایگزین نشود، باعث آبزدایی و کاهش زمان رسیدن به واماندگی و عملکرد و افزایش دمای بدن را به دنبال دارد. از دست دادن بیش از 2 درصد از وزن بدن میتواند اثرات نامطلوبی بر عملکرد ورزشی داشته باشد (در هر دو محیط گرم و معتدل)؛ به ویژه هنگامی که مدت زمان فعالیت ورزشی بیش از 90 دقیقه باشد.2 با از دست دادن 3 الی 5 درصد از وزن بدن، تعریق و جریان خون پوستی کاهش مییابد که میتواند بر عملکرد فیزیولوژیک تاثیر منفی داشته باشد ( کاهش حجم ضربهای، برون ده قلبی و افزایش ضربان قلب و درجه حرارت مرکزی). این امر میتواند به بیماری گرمایی فعالیتی و در صورت عدم درمان به مرگ منجر شود .(1) شواهد زیادی وجود دارد که از دست دادن الکترولیتها و آب طی فعالیت ورزشی بین افراد متفاوت است. به همین علت بیانیه کالج آمریکایی طب ورزشی برای جایگزینی مایعات و الکترولیتها، توصیه کرده است آبگیری باید به صورت فردی تجویز شود.(2 )آزمایش وضعیت آبگیری یک ابزار ضروری در ارائه دستورالعملهای مصرف مایعات و الکترولیتها به صورت فردی است و نیز میزان تعریق فرد و کفایت راهبرد جایگزینی آب و الکترولیتها را مشخص میکند. تکنیکهای رایج برای پایش وضعیت آبگیری شامل تغییرات توده بدن، شاخصهای ادراری و خونی، پارامترهای بزاقی و ارزیابی آب کل بدن میباشند. در حال حاضر هیچ ابزار طلایی برای ارزیابی وضعیت آبگیری وجود ندارد. هریک از روشها دارای مزایا و معایبی از جمله هزینه، دقت، صحت، الزامات فنی و ایمنی هستند. در هنگام انتخاب مناسبترین ابزار برای بررسی وضعیت آبگیری ورزشکاران، هر یک از این ملاحظات باید در نظر گرفته شوند.(3)با توجه به رابطه بین بروز آبزدایی، سلامتی و عملکرد ورزشی و مشخص نبودن مقدار بروز آن محقق بر آن است که با اندازه گیری وضعیت شاخصهای آبزدایی و کاهش وزن بدن در بازیکنان فوتبالیست در سطح لیگهای حرفه ای ایران را بررسی و تعیین نماید.

آبزدایی، مسابقه رسمی، آبگیری، وزن ویژه ادرار