رضا کنعانی - دانشجوی دکتری منابع آب ، شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی
اسماعیل اسدی - دکتری منابع آب ، دانشگاه تبریز

نتایج تحقیقات دانشمندان نشان می دهد در اثر تغییر اقلیم فراوانی پدیده های جوی حدی از جمله بارشهای سنگین و سیلابها بیشتر شده و شدت آنها افزایش یافته است. مقاله حاضر خلاصه ای از تحقیقی است که به منظور بررسی روند تغییرات سیلابهای حداکثر در حوضه های منتخب استان آذربایجان شرقی انجام شده است. بدین منظورتعداد 13 ایستگاه هیدرومتری با توجه به کیفیت آمار انتخاب گردید و روند تغییرات زمانی داده های دبی ماکزیمم لحظه ای سالانه و دبی های حداکثر روزانه ، ماهانه وفصلی با استفاده از آزمونهای آماری از جمله من کندال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد در رابطه با پارامتر دبی ماکزیمم لحظه ای سالانه تنها 3 ایستگاه از13 ایستگاه بطور معنی دار دارای روند می باشند که یک ایستگاه صعودی و دو ایستگاه نزولی می باشد . در مورد پارامتر دبی حداکثر روزانه نیز چنین اختلافی دیده میشود و حدود 30 درصد ایستگاهها روند عمدتا کاهشی نشان می دهند . در رابطه با داده های ماهانه حداکثر دبی روزانه نتایج نشان می دهد ایستگاهها در ماههای تیر وخرداد عموما دارای روند کاهشی بوده و در برخی ایستگاههای واقع در حوضه های بالادست و ارتفاعات که کمتر دستخوش فعالیتهای انسانی شده اند مقادیر حداکثر دبی بطرف ماههای اردیبهشت و فروردین شیفت شده است که حاکی از اثرات افزایش دما و تغییر اقلیم در منطقه می باشد . بلحاظ فصلی ، نتایج حاکی از این است که بیشترین تغییرات در فصل پاییز و بهار بوده و کمترین روند مشاهده شده مربوط به فصل زمستان است . در رابطه با تعیین روند تغییرات تقسیم بندی ناحیه ای نمی توانتشخیص داد بلکه حوضه های کوچک و واقع در ارتفاعات دارای روند نسبی افزایش در سیلابها بویژه برای دوره برگشتهای کوتاه می باشند در حالیکه حوضه های بزرگ تاثیر پذیر از اقدامات انسانی این افزایش را نشان نمی دهند و عمدتا با کاهش قابل توجه رواناب مواجه هستند .

ایستگاه هیدرومتری، تغییر اقلیم ، دبی حداکثر روزانه ، سیلاب حداکثر لحظه ای