سپیده موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مواد، گرایش جوشکاری
نادر پروین - دانشیار گروه مهندسی متالورژی و مواد، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

تحقیقات بسیاری در بهبود حافظهداری و خواص مکانیکی آلیاژهای نیکل تیتانیوم توسط عملیات حرارتی و ترمومکانیکی انجام شدهاست. عملیات حرارتی به دلیل رسوب سختی فاز اصلی، فرایند موثر در آلیاژهای نیکل تیتانیوم غنی از نیکل به شمار میرود. محدوده پایداری - رسوبات تشکیل شده در آلیاژهای نایتینول متفاوت است و این تفاوت در دما و زمان لازم برای رسوب گذاری بیان میشود. در این بررسی نمونههای نایتینول در دمای950درجه سانتیگراد وبه مدت 2 ساعت به منظور آنیل در کوره قرار داده شدند. عملیات حرارتی پیرسازی در دماهای300تا600درجه سانتیگراد در مدت زمان 1 تا 5 ساعت انجام شد. مقاومت الکتریکی هر نمونه بعد از پیرسازی در جریان ثابت 19 آمپر گزارش شد تست میکرو سختی برای هر نمونه با نیروی 199 گرم به مدت 15 ثانیه اعمال شد. نتایج نشان میدهند که در زمان ثابت با افزایش دمای پیرسازی، سختی ابتدا افزایش و سپس کاهش یافتهاست. افزایش در سختی توسط تشکیل و افزایش در کسر حجمی رسوب شبه پایدار -3Ti4Ni با افزایش دما قابل پیش بینی است و کاهش سختی به دلیل تشکیل رسوبات دیگر در زمینه میباشد. بر اساس نتایج بدست آمده، با افزایش دمای پیرسازی مقاومت الکتریکی کاهش یافتهاست. این امر را میتوان به دلیل تشکیل رسوبات پایدارتر با افزایش دمای پیرسازی بیانکرد. با توجه به تصاویر میکروسکوپی، با افزایش دمای پیرسازی در مدت زمان ثابت، رشد رسوبات 4Ni3Ti از مرز به داخل دانه مشاهده می-شود. همچنین افزایش زمان پیرسازی، روند تشکیل رسوبات را تسریع میبخشد.

نایتینول، پیرسازی، رسوب، مقاومت الکتریکی، کسر حجمی، میکروسختی