فاطمه فیروزی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

پرورش تفکر و اندیشه یادگیرندگان در عصر حاضر، یکی از وظایف اصلی تعلیم و تربیت کنونی قلمداد می شود. در این راستا،برنامه های درسی نظام آموزش عالی یکی از عوامل موثر و اهرمهای اساسی این نظام در راه رشد فکری یادگیرندگان تلقیمی گردد. برنامه درسی به عنوان طرحی برای یادگیری، شامل مجموعه ای از اهداف، سر فصل ها، محتوای دروس، روشهایتدریس، وارزشیابی پیشرفت تحصیلی است که به همراه عناصر متشکله خویش، می تواند تاثیر بسزایی در بستر سازی زمینههای ایجاد تفکر تحلیلی و یادگیری معنادار داشته باشد. در حالی که تفکر ، فرآیندی است که توسط آن یادگیری های گذشتهدستکاری و سازماندهی می شوند، تفکر انتقادی (critical) اندیشیدن درباره شیوه تفکر خویش است. به تعبیری تفکر انتقادی را می توان فرایند تبدیل چهارچوب تحلیل ضمنی ذهن به یک چهارچوب عینی برای تبدیل اطلاعات ، تجارب و مهارتهایکسب شده از طریق برنامه درسی معنا نمود، که یادگیرندگان را قادر می سازد با تجهیز به ابزار تفکر ، نه تنها پایه گذار باورهایآینده بر اساس باورهای گذشته خویش باشند، بلکه مسئولیت پیامدهای تفکر خویش را بپذیرند. یکی از اهداف اساسی تدوینبرنامه های درسی نظام آموزشی، نیل به یادگیری معنادار است. برنامه های درسی می توانند با فراهم نمودن طرحی مناسببرای یادگیری در جهت پرورش تفکر انتقادی در یادگیرندگان نظام آموزش عالی گام برداشته و پیوند بین دانش جدید کسبشده از برنامه درسی و دانش پیشین را تسهیل نمایند و سبب ایجاد یادگیری معنادار گردند. در این پژوهش به بررسی نقشبرنامه های درسی نظام آموزش عالی در پرورش تفکر انتقادی با هدف نیل به یادگیری معنادار پرداخته شده و بر پرورش تفکرانتقادی از طریق برنامه های درسی نظام آموزش عالی به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز یادگیری معنادار ، تاکید شده است.

برنامه درسی، موقعیت های یاددهی- یادگیری، تفکر، تفکر انتقادی، یادگیری معنادار