بررسی اثر ویژگیهای خاک بر ضریب فعالیت آن در موقعیتهای مختلف یک شیبتپه با فرسایش خمیریشکل

حدود آتربرگ یکی از خصوصیات مکانیکی خاک میباشد که با استحکام و مقاومت خاک در مقابل فرسایش ارتباط دارد و یکی از ویژگیهای مهم و اساسی خاکهای ریزدانه )رس و سیلت( است. حد خمیری، حد روانی و شاخص خمیری میتوانند پایداری خاکدانهها را در برابر پراکنش و نیز مقاومتخاک در برابر جریان یافتن را نشان دهند. ضریب فعالیت خاک نیز نشاندهنده تغییر حجم خاک در اثر تغییر درصد رس خاک میباشد. بنابراین حدودآتربرگ و ضریب فعالیت خاک دو عامل مهم در وقوع انواع فرسایش بهویژه فرسایش خمیریشکل میباشند. که با شناخت تأثیر سایر ویژگی فیزیکی و شیمیایی خاک بر روی این دو شاخص مکانیکی، امکان دستیابی به روشهای جلوگیری از خطرات و خسارات ناشی از گسترش فرسایش خمیریشکل فراهم میشود. در این پژوهش نیز اثر برخی از ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک بر ضریب فعالیت خاک در شیبتپهای مارنی که فرسایش خمیریشکلدر آن رخ داده بود، مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در گام نخست سه پروفیل به ترتیب در بالای شیب تپه )بیشترین فرسایش(، میانه شیبتپه)فرسایش متوسط( و انتهای شیبتپه )کمترین فرسایش( حفر و پس از تشخیص و تعیین لایههای خاک، نمونهبرداری خاک در عمقهای گوناگون انجام گردید. نتایج نشان داد که همبستگی میان ضریب فعالیت و ویژگیهای مختلف خاک در هر قسمت از شیبتپه متفاوت است. بهطوریکه درصد رس بیشترین تاثیر را بر ضریب فعالیت خاک در پروفیل پایین شیبتپه داشت ) R=0.69 (. پس از آن درصد شن اثرگذار بود. در پروفیل بالایی شیبتپه نیز، ظرفیت تبادل کاتیونی و پس از آن درصد سیلت بیشترین اثر را بر ضریب فعالیت خاک داشتند. در پروفیل میانی شیبتپه هم هیچگونه همبستگی بین ضریب فعالیت و خصوصیات مختلف خاک یافت نشد

Keywords:

حدود آتربرگ , فرسایش تودهای , ویژگیهای مکانیکی خاک , حوزه آبخیز رابر