علی داد کرمی - استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، شیراز، ایران
کاظم خاوازی - دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران

شرایط فیزیکی نامناسب خاکها، وجود خاکهای آهکی و منبع عظیم گوگرد در کشور ضرورت بررسی تاثیر گوگرد بر ویژگیهای خاک و عملکرد محصول را ایجاب میکند. بنابراین تاثیر مقادیر مختلف0و750و1500و3000 کیلوگرم درهکتار گوگرد به همراه دو درصد باکتری تیوباسیلوس درتناوب ذرت گندم در دو سال و سه تکرار بر روی ویژگیهای - pH ، EC ، سولفات، ساختمان خاک و عملکرد محصول بررسی شد. برای کمیسازی ساختمان خاک و بررسی تاثیر کمی گوگرد بر ساختمان خاک، با اندازهگیری توزیع اندازه خاکدانهها مقادیر شاخصهای میانگین وزنی و هندسی قطر خاکدانهها ) MWD و GMD ( و مقادیر بعد فرکتالی تعیین شد. نتایج نشان داد که با گذشت زمان و مقادیر بیشتر گوگرد همراه با باکتری تیوباسیلوس پایداری خاکدانهها افزایش یافت. میانگین وزنی قطر خاکدانهها و میانگین هندسی قطر خاکدانهها تحت تاثیر تیمارهای مختلف گوگرد اختلاف معنیداریداشتند و اثرات مثبت گوگرد بر ساختمان خاک را منعکس نمودند. بر اساس بعد فرکتالی گوگرد تاثیر مثبت معنیدار بر ساختمان خاک داشت. کاربردگوگرد pH خاک را کاهش و قابلیت هدایت الکتریکی و سولفات خاک را افزایش داد. گر چه تیمارهای گوگرد باعث اختلاف معنیدار عملکرد گندم نشد ولی بیشترین عملکرد گندم از بیشترین مقدار گوگرد کاربردی حاصل شد.

باکتری تیوباسیلوس، بعد فرکتالی، پایداری خاکدانهها، خاکهای آهکی، مدیریت پایدار اراضی