علیرضا جلالی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد، مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محسن حسینعلی زاده - استادیار، گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرکان
چوقی بایرام کمکی - استادیار، گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرکان
مجید عظیم محسنی - استادیار، گروه آمار، دانشگاه گلستان

فرسایش تونلی یا پایپینگ از جمله فرسایشهای آبی است که رخداد آن سبب تغییرات بارز در منظر زمین و تخریب محیط زیست میشود. این نوع فرسایش عبارتست از مجرای زیرسطحی رواناب که غالبا در اثر انحلال ایجاد شده و چنانچه در روی دامنه شیبدار تشکیل شود با فروریزی سقفتونلها، خندق ایجاد شده و سرانجام منجر به تشکیل هزاردره می شود. عموما پایپینگ در سازندهایی که ظرفیت نفوذپذیری کمی دارند و کانیهایقابل انحلال زیادی دارند به وجود میآید. یکی از سازندهای حساس به فر سایش پایپینگ سازند لس ا ست. لسها در کشاورزی و صنعت از اهمیت فوق العادهای برخوردار هستند. با توجه به وجود گستره عظیمی از نهشتههای لسی در استان گلستان ضرورت مطالعه عوامل موثر بر فرسایش پایپینگدر لسها در این استتتان مشتتخ میشتتود. در این تحقیق ستتعی شتتده تا حجم و وزن تلفات خاک ناشتتی از پایپینگ در حوزه آبخیز ایکلی آغزلیکاربریهای مختلف اراضیبررسی شود. نتایج مطالعه نشان داد که قسمت اعظم پایپینگها در کاربری اراضی مرتعی قرار داردکه خسارات جانی و مالی فراوانی را برای دامداران منطقه به همراه دارد. هم چنین با اندازهگیری ابعاد ، میزان تلفات حجمی و وزنی خاک پایپینگها و متوستتتط حجمی تلفات خاک برای هر پایپینگ 3/17 متر مکعب در هکتار و متو سط وزنی برای هر پایپینگها3/97 تن درهکتار میر سدکه ن شان از هدر رفت بالای خاک دارد. به طور کلی فر سایش پایپینگ در منطقه به علت وجود لس و همچنین عدم توجه ب سیار شدید ا ست که در محدوده مورد مطالعه 702 عدد در وسعتی معادل یک کیلومتر مربع قابل رؤیت بود

فرسایش پایپینگ، نهشته لسی، تلفات حجمی، تلفات وزنی