مهین کرمی - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه رازی کرمانشاه

عناصر کمیاب از مسیرهای مختلفی میتوانند به خاک های کشاورزی وارد یا خارج شوند که برآیند این ورود و خروجها میتواند به تخلیه خاک از این عناصر یا انباشت آنها در خاکها بیانجامد. مهم ترین مسیرهای ورود عناصر به خاکهای کشاورزی فرونشست اتمسفری و فعالیت های کشاورزی شاملکاربرد کودهای شیمیایی و حیوانی، لجن فاضلاب، کمپوست، و آفتکشها میباشند. خروج عناصر از این سیستم عمدتا از راه برداشت گیاهان و آبشوییانجام میگیرد. در شرایط پایدار یک توازن نسبی بین ورود و خروج عناصر به خاک برقرار است. اگرچه در شرایطی که فعالیتهای متنوع و گسترده بشری از جمله در بخش کشاورزی بدون توجه به مدیریت پایدار خاک ها در حال انجام است، میتوان انتظار داشت که این توازن نسبی به هم بخورد. مطالعات صورت گرفته نشان میدهد که در نقاط مختلف جهان و نیز در ایران پدیده انباشت عناصر کمیاب در خاکهای کشاورزی، به ویژه در نتیجه کاربرد کودهای حیوانی در حال روی دادن است. ادامه این روند به آلودگی خاکها با عناصر کمیاب، برهم خوردن توازن بین عناصر تغذیه ای گیاه در خاک و آلودگی محصولات کشاورزی به عناصر کمیاب در آینده ای نه چندان دور منجر خواهد شد

عناصر کمیاب، توازن جرمی، خاک کشاورزی، آلودگی