مهدی یاسی - دانشیار مهندسی رودخانه، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران

پهنه آبی دریاچه ارومیه تا حدود 90 % کاهش یافته؛ تناوب وقوع بارش ها در آبگیری دریاچه موثر نبوده؛ و دریاچه بزودی خشک خواهد شد. مهمترین اولویت، برنامه عملیاتی برای ورود آبهای سطحی حوضه به دریاچه است. هدف اصلی از مقاله حاضر، ارائه نتایج مطالعات علمی و فنی برای تامین آب از رودخانه های اصلی حوضه به پیرامون دریاچه ارومیه است. راهکار پایدار، تجدیدنظر در تخصیص آب برای مصارف مختلف و افزایش سهم جریان زیست محیطی از 10 % کنونی به (20-40)% آورد سالیانه رودخانه ها است. تغییر در حجم تنظیم آب در 13 سد موجود و کاهش ارتفاع 11 سد در حال ساخت یا مطالعات، برای تضمین روند احیای دریاچه ارومیه در آینده ضروری است. تنها راه ممکن برای نجات دریاچه در کوتاه مدت، تخصیص و انتقال 40% از آب 10 رودخانه اصلی حوضه به پیرامون دریاچه ارومیه است. بازنگری در منحنی فرمان 13 سد بزرگ حوضه برای رهاسازی (30-40)% آورد سالیانه رودخانه ها؛ خرید تضمینی حقابه آبهای سطحی در شبکه آبیاری پیرامون دریاچه؛ جلوگیری از برداشت غیرمجاز از رودخانه ها در طول مسیر تا دریاچه؛ و عملیات هدایت فیزیکی جریان رودخانه ها بسمت دریاچه با کمترین آثار سوء هیدرو- اکولوژیکی، از راهکارهای عاجل در نجات دریاچه ارومیه است.

دریاچه ارومیه، بحران آب، جریان زیست محیطی رودخانه، سد بوکان، سد نازلو