حل اختلاف در رودخانه های مرزی با استفاده از نظریه بازی ها مطالعه موردی: رودخانه هریرود

ایران با توجه به تعداد حوضه های آبریز مشترک و حجم آب های مرزی ورودی و خروجی از کشور، در موقعیت ویژهای به لحاظ وجود آب مشترک با همسایگان قرار دارد. این موضوع باعث افزایش چالش های مدیریتی درزمینه برداشت از منابع آب مشترک خواهد شد. نظریه بازیها یکی از مهمترین ابزاری است که امروزه برای حل مناقشات و یافتن تعادل در سیستم استفاده می شود. در این مقاله در غیاب وجود تفاهمنامه در برداشت از آب رودخانه مشترک هریرود بین ایران و افغانستان، به بررسی سناریوی غیرهمکارانه محتمل از طرف افغانستان در حوضه پرداخته می شود. در این تحقیق ابتدا یک مدل جامع برنامه ریزی خطی جهت محاسبه سود خالص کشاورزی بین بازیکنان توسعه داده شد. سپس سود حاصل از بازیکنان در سناریو مطرح شده محاسبه گردید.در این مقاله از مفهوم جبران انگیزشی جهت تغییر رویکرد افغانستان از غیرهمکارانه به همکارانه استفاده شد. نتایج نشان می دهد، در رویکرد غیرهمکارانه سود ایران از مقدار 234/65 به 131/40 میلیارد ریال کاهش پیدا می کند. همچنین استفاده از رویکرد جبران انگیزشی می تواند باعث تغییر استراتژی افغانستان از حالت غیرهمکارانه به همکارانه شود، به طوریکه سود ایران از 131/40 به 183/15 میلیارد ریال افزایش پیدا می کند.

Keywords:

حل اختلاف , نظریه بازی های غیرهمکارانه , رودخانه های مرزی , رودخانه مشترک هریرود