بررسی مقایسه ای مکانی- زمانی بارش، سیل و خشکسالی با رویکرد فازی (مطالعه موردی استان آذربایجان غربی)

پدیده های اقلیمی جزو موثرترین عوامل توسعه پایدار در تمامی ابعاد آن محسوب می شود. از بین عوامل اقلیمی میزان بارش تاثیر عمده ای بر مباحث سیل و خشکسالی دارد. کمی سازی آسیبهای سیل و خشکسالی با تفکیک مکانی(17 حوزه جغرافیایی) و مقایسه آن با میزان بارش بصورت سالانه در5سال متوالی (1390-1394) جهت حصول تاثیر بارش بر میزان خسارت وارده در مقیاس شهرستانی هدف اصلی این تحقیق است. داده های بارشی سالانه و خسارتهای سیل و خشکسالی بصورت مقایسه ای در پایگاه داده گردآوری و سپس از طریق فازی همه داده ها بیمقیاس گردید و با داده های مکانی از طریق ArcGIS تلفیق و با همپوشانی فازی، لایه های مقایسه ای استخراج شد. نتایج حاصله نشاندهنده رابطه معنادار بین کاهش بارش و افزایش خسارتهای خشکسالی بود. این روند افزایشی در فاصله کاهشی انحراف معیار از میانگین بارش، جزیی و بسته به توان هیدروژویک منطقه بین صفر تا ده درصد بیشینه خسارت متغیر است. درصورت افزایش فاصله کاهشی به دو برابر انحراف معیار از میانگین، شدت خشکسالی بسیار بالا رفته و به بیشینه خود می رسد. با کاهش بارش گستره سیل کاهش یافته اما شدت آن بیشتر شده و با افزایش بارش به میزان 20درصد از میانگین سالانه، گستره سیل بشکل معنیداری بیشتر می گردد. رابطه بین خسارتهای خشکسالی و سیل در شدت های زیاد معکوس و در شدت های پایینتر از 0.3 تفاوت آنچنانی با هم ندارند. در پایان با مقایسه دوره ای (5 ساله) مکانی – زمانی مشخص شد که خسارتهای مورد بررسی هم بلحاظ مکانی و هم بلحاظ زمانی دوره تکرار مشابهی دارند و امکان برنامه ریزی کاهش خسارتهای وارده را برای سالهای آتی فراهم می سازد.

Keywords:

بارش , خشکسالی و سیل , بررسی زمانی – مکانی , فازی , استان آذربایجان غربی