الهام امینی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس
نیلوفر صدقی - دانشجوی دکتری رشته شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
محمدصابر اسلاملو - دانشجوی دکتری رشته شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

تاریخ طولانی گسترش شهر ها و افزایش پیچیدگی های زندگی شهری همواره با بلایای طبیعی و انسان ساخت بسیاری همراه بوده و این رویدادهای ناگوار در پاره ای از موارد موجب زوال همیشگی شهر ها شده است. پس از دهه شصت قرن نوزدهم میلادی همگام با رشد جمعیت شهرنشین و افزایش منابع اجتماعی و اقتصادی در شهر ها، موضوع تغییرات آب و هوایی نیز مطرح گردید که بر اهمیت ایجاد دیدگاهی کل نگر به مجموعه بلایای ناشناخته ی شهری افزود. در نتیجه، افزایش علاقه به رویکرد تاب آوری در بسیاری از زمینه های علمی به وجود آمده و در ادبیات شهرسازی نیز با بررسی توانایی های اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی وکالبدی شهرها، قوام بیش از پیش یافته است. در این میان چارچوب های مفهومی و الگو های گوناگونی با تاکید بر ابعاد مختلف تاب آوری و گونه های متفاوت بلایای ارائه شده و با توجه به اینکه یکی از پرتکرارترین و محتمل ترین رخداد های دلخراش طبیعی در ایران زلزله است، بنابراین هدف این پژوهش بررسی الگوهای تاب آوری بافت های شهری در برابر زلزله می باشد. نتایج حاکی از آن است که 17 الگوی بررسی شده، هشت الگوی توبین، خطی-زمانی، مکانی، P.E.O.P.L.E.S، BRIC، CcaR، SERV، Systemic Resilience مرتبط با تاب آوری بافت های شهری در برابر زلزله می باشند، از میان الگوهای ذکر شده، الگوی P.E.O.P.L.E.S با وجود جامعیتی که نسبت به سایر الگوها دارد، در بعد کالبدی و بافت شهری پاسخگوی نیازها نمی باشد؛ اما چارچوب و الگوی مکانی که در سال 2008 و الگوی BRIC که در سال 2010 توسط کاتر مطرح شده اند، با توجه به استفاده و تهیه نقشه های فضایی- مکانی در مقیاس های مختلف، مناسب ترین الگوها برای ارزیابی تاب آوری بافت های شهری می باشند.

تاب آوری، الگوهای تاب آوری، زلزله، بافت شهری