روزبه کمالی سروستانی - مرکز آموزش علوم و فنون مکانیزه شهیدان سرلشکر رستمی و کرمی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، شیراز
جواد نوروزی - مرکز آموزش علوم و فنون مکانیزه شهیدان سرلشکر رستمی و کرمی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، شیراز

وضعیت های بحرانی به ویژه رویدادهای ناشی از بلاهای طبیعی، منطقه های مختلف جغرافیایی با وسعت گوناگون و جمعیت زیاد را درگیر می کند. برای مدیریت چنین بحران هایی همکاری و هماهنگی سازمان های دولتی و غیردولتی و گروه های اجتماعی مختلف برای اجرای اثربخش عملیات پاسخ و بازسازی بسیار مهم است. رویکردهای نوین به مدیریت بحران همچنین برضرورت برقراری ارتباط افقی علاوه بر ارتباط عمودی تأکید دارند تا با افزایش اختیارنیروهای میدانی هم سرعت تصمیم گیری را افزایش دهند و هم امکان بداهه سازی در وضعیت هایی را فراهم کنند که در هیچ سناریوی پیشینی دیده نشده است.شکل دادن به همکاری و ایجاد هماهنگی بین سازمان ها و گروه های مختلف و امکان بداهه سازی و هماهنگی افقی با چالش هایی مواجه است که آن را بسیار سخت و گاهی ناممکن می کند. این چالش ها عبارت است از: 1) فرهنگ سازمانی و واژگان سازمانی متفاوت؛ 2) معماری و ساختار سازمانی و سلسله مراتب فرماندهی متفاوت؛ 3) فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی وسیستم های اطلاعاتی مدیریت و امکانات سخت افزاری متفاوت؛ 4) منابع انسانی با توانایی های متفاوت. در این مقاله تلاش کرده ایم تا سیستمی برای پشتیبانی از تصمیم گیری و مدیریت جریان کار و تعیین و تقسیم وظیفه ها طراحی کنیم تا با کاهش سردرگمی و آشفتگی نیروها علاوه بر حفظ وحدت فرماندهی، امکان هماهنگی و همکاری افقی و بداهه سازی در وضعیت های بسیار بغرنج فراهم شود تا بر اثربخشی منبع های دردسترس در عملیات پاسخ افزوده شود. طراحی چنین سیستمی با اولویت چهارم چهارچوب سندای برای کاهش خطرپذیری سوانح هم راستاست که بر افزایش آمادگی در برابر سوانح برای پاسخ مؤثر و تقویت بیشتر آمادگی برای سانحه و اطمینان از وجود ظرفیت های لازم برای پاسخ مؤثر و بازیابی پس از سانحه در محل و در همه سطوح و همچنین بر تقویت همکاری بین مؤسسه ها و نهادهای مختلف، مقام ها و سایر ذی نفعان در تمامی سطوح از جمله جوامع و کسب وکارهای متأثر از سوانح با درنظرگرفتن ماهیت پیچیده بحران ها تأکید دارد.

سیستم پشتیبان تصمیم، مدیریت جریان کار، مدیریت بحران چندسازمانی، بداهه سازی در عملیات پاسخ، هماهنگی چندسازمانی، چهارچوب سندای