امیر آدینی - کارشناس ارشد مهندسی عمران، گرایش آب و فاضلاب، شهرداری منطقه 4 مشهد
کیوان بینا - استادیار گروه عمران، موسسه آموزش عالی خاروان مشهد
آرش مرتضوی - کارشناس مهندسی عمران، رئیس اداره فنی و عمران شهرداری منطقه 4 مشهد

مکانیابی سازه های حیاتی نظیر سازه های هیدورلیکی مانند سدها از جمله موضوعات مهم در مبحث پدافند غیر عامل می باشد. بعلت بروز مخاطرات طبیعی و غیر طبیعی، احتمال شکست سدها وجود دارد. شکست سد در مجاورت مناطق شهری سبب می گردد که بخشی از یک شهر یا تمامی آن به زیر آب رفته و به کلی نابود گردد. شناسایی نقاط آسیب پذیر و تعیین میزان ریسک خطر ناشی از شکست سدها، سبب می شود که تحلیل دقیق و جامع در این خصوص صورت گیرد و ملاحظات موقت و دائم جهت کاهش خسارات بالقوه اعمال شود. در این پژوهش، وضعیت موجود دو سناریو شامل بند گلستان و سد طرق که در حومه شهر مشهد قرار دارند بر اساس اصول و معیارهای پدافند غیر عامل تحلیل می گردد.سه معیار اساسی که تاثیر مستقیم در این موضوع دارد شامل فاصله سد از شهر، فاصله سد از گسل و فاصله از مناطق و استحکامات نظامی انتخاب شدند. انتخاب، سطح بندی، اعطاء امتیاز و تعیین اوزان معیارها بر اساس رده بندی کمی با استفاده تکنیک TOPSIS انجام می شود و در نهایت سناریو برتر معرفی می گردد. نتایج نشان داد که میزان ریسک خطر سناریوها بند گلستان با ضریب ترجیح 0.64 بیشتر بوده و بعد از آن میزان آسیب پذیر سد طرق با ضریب ترجیح 0.36 بدست آمد.در راستای بهبود وضعیت و تقلیل ریسک خطر منطقه مورد مطالعه راهکارهایی توصیه شده است ونشان داده شد که با ایجاد کانال انحراف جریان و ایجاد مخزن ذخیره سازی جریان در پایین دست بند گلستان و سد طرق می توان میزان خسارات وارده به شهر مشهد را کاهش داد

مکانیابی، تحلیل چند معیاره، TOPSIS، پدافند غیرعامل، سد