پریسا کاراندیش - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده مهندسی صنایع، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران
علی بزرگی امیری - استادیار دانشکده مهندسی صنایع ، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران

در دهه های اخیر موضوع زنجیره تامین در حوزه ی سلامت و بهداشت مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. خون جزو کالاهای حیاتی است که تامین به موقع و مناسب آن هنگام وقوع بلایای طبیعی و غیرطبیعی مثل زلزله و تصادفات جاده-ای از اهمیت بالایی برخوردار است و کمبود آن خسارات جبران ناپذیری به بار می آورد. تامین خون به صورت داوطلبانه بوده و هیچ روشی در حال حاضر برای تولید خون وجود ندارد. مراکز سیار انتقال خون در نقاط مختلف مستقر شده و هر روزه اهداکنندگان به این مراکز مراجعه کرده و اقدام به اهدای خون می کنند. از این رو سازماندهی مراکز سیار انتقال خون به خصوص در شرایط بحران نیازمند برنامه ریزی و مدیریت صحیح می باشد. در این مقاله با استفاده از مدل سازی ریاضی یک مدل برنامه ریزی مختلط عددصحیح غیرخطی جهت تعیین تعداد مورد نیاز مراکز سیار انتقال خون، تعیین مسیر بهینه هر یک از این مراکز و تعیین مدت زمانی که هر مرکز سیار باید در محل اهدا باقی بماند ارائه شده است. تابع هدف مدل عبارتست از حداقل کردن هزینه های زنجیره تامین که شامل هزینه ی عملیاتی جمع آوری خون، هزینه ی ثابت استفاده از مراکز سیار انتقال خون، هزینه ی انتقال مراکز سیار، هزینه ی نگهداری موجودی و هزینه ی ناشی از ارضای تقاضا با گروه-خونی متفاوت می باشد در مدل پیشنهادی از دو نوع مرکز سیار انتقال خون با ظرفیت های متفاوت جهت جمع آوری خون استفاده شده است، مقادیر تقاضا و تامین خون، همچنین ساعت کاری مراکز سیار انتقال خون در سناریوهای وقوع بحران متفاوت می باشد. تقاضاها به تفکیک گروه خونی در نظر گرفته شده اند و مسئله ی سازگاری گروه های خونی نیز لحاظ شده است تا مدل ارائه شده نزدیکی بیشتری با دنیای واقعی داشته باشد. در نهایت با روش حل دقیق مدل برنامه ریزی ریاضی حل گردیده و نتایج بدست آمده ارائه شده است

بحران، زنجیره تامین خون، مراکز سیار انتقال خون، مسیریابی، سازگاری گروه های خونی