مجید طاهریان
محمدرضا فلاح

آب، هوا و خاک سه عنصر اصلی حیات بشر بوده و حفاظت و نگهداری صحیح از آنها لازمه تداوم زندگی سالم می باشد. امنیت غذایی، سلامت و بهداشت فردی و جمعی و محیط زندگی انسانها در گرو سلامت آب، هوا و خاک می باشد. از طرفی نیاز روزافزون بشر موجب دخالت در طبیعت و دستخوش تغییرات این عوامل شده است، بطوری که امروز تخریب و آلودگی آب، هوا و خاک یک تهدید جدی برای حال و آینده بشر در مقیاسهای محلی، منطقه ای و جهانی شده است. تحولات محیطی، تغییر اقلیم، وقوع حوادث ناگوار سیل و خشکسالی، بروز ریزگرد، تشدید فرسایش و در نتیجه تخریب خاک، گسترش آلاینده ها در محیط آب و هوا و خاک و در نتیجه ورود آنها به چرخه مواد غذایی و سیستم تنفسی همه و همه از جمله این تهدیدات در مقیاس جهانی و فراگیر می باشد. اگرچه تلاش هایی همه جانبه در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و بین المللی برای مقابله با این تهدیدات شروع شده است، ولی هنوز زیاده خواهی های کشورهای صنعتی و توسعه یافته و مشکلات محیطی در چرخه های گردش جو و رطوبت با سلامت همه انسانها به عنوان تهدید جدی دست و پنجه نرم کرده است. امروزه حفاظت آب، خاک و هوا نیازمند عزم ملی-منطقه ای و جهانی است. همگرائی در ایجاد فناوریهای مورد نیاز در پاکسازی محیطهای سیال آلوده شده، سرمایه گذاری در توسعه و اجرای فعالیتهای هدفمند، مشارکت جمعی و فرا ملی در پاکسازی محیط زیست و با تأکید بر پاکسازی سه عنصر اصلی آب، هوا و محیط زیست از اولویتهای بشر امروز است و این یک عزم جهانی را می طلبد.کشور جمهوری اسلامی ایران با قرار گرفتن در نقطه استراتژیک خاورمیانه در عزم جهانی فوق الذکر نقش کلیدی را بر عهده دارد و لذا مشارکت آن در توسعه فناوریهای مورد نیاز تلاش مضاعفی را می طلبد.مسلماً این تلاش ها وقتی می تواند هدفدار و بهینه باشد که دارای راهبردهایی مشخص برای دستیابی به هدف باشد. بدین منظور ستاد توسعه فناوریهای آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست تدوین سندی را ضروری دانسته که به عنوان یک سند راهبردی هدایت ذیربطان را در جمهوری اسلامی ایران در مسیری قرار دهد که حداکثر هم افزایی برای توسعه فناوریهای این چهار بخش صورت گیرد.از آنجا که موضوعات آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست از بخش های مختلفی تشکیل شده است که در کشور دستگاه های اجرایی متعددی را به عنوان متولی دارد، هماهنگی بین این دستگاه ها مقدمه ضروری برای هم افزایی و همگرایی در دستیبای به فناوریهای مورد نیاز می باشد. لذا برای تحقق این مهم سند توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست تحت هدایت و نظارت ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست و حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دستور کار قرار گرفته و نسخه اولیه آن تهیه و تدوین شده است. این سند حاصل تلاش مستمر و بی وقفه و نیز جلسات متعددکمیته راهبری تدوین و تلفیق سند و چهار کارگروه تخصصی آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست می باشد. در تهیه این سند از ده ها سند فرادستی و مدارک و مطالعات پژوهشی و نتیجه این تلاش ها در قالب سند حاضر ارائه شده است. ماحصل این اقدامات که چکیده آنها در این مجموعه ارائه گردیده است شامل مباحث چشم انداز و ماموریت ، چالش ها و سیاست های کلان، اهداف کلان و همچنین راهبردها و راهکارهای توسعه فناوری در زمینه های مذکور می باشد. بدیهی است علی رغم تلاش وافر در تهیه این سند ملی همواره می توان نسبت به بهبود و رفع کاستی ها و اشکالات آن اقدام و در ویرایش های بعدی، مجموعه کامل تری را ارائه نمود. لذا، تهیه کنندگان این سند و دبیرخانه با اشتیاق کامل، آمادگی خود را برای دریافت پیشنهادات و نقطه نظرات صاحب نظران این حوزه، در جهت ارتقای سند اعلام می نمایند.موضوع سند، حوزه ملی اولویت دار توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست است که برای آن سند تهیه می شود.