داود داروغه - دانشجوی دکتری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه عمران مهندسی و مدیریت ساخت اهواز ایران
سید فتح اله ساجدی - دانشیار گروه مهندسی عمران دانشکده فنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز اهواز ایران

ساختار اصلی مدیریت بحران عبارت است از آمادگی، واکنش، بازسازی و کاهش اثر حادثه. با توجه به خطرات ناشی از حوادث کوچک و بزرگی که تمام جهان و کشور ایران را تهدید و خسارات جانی و مالی فراوانی را به مردم تحمیل می کنند، تدوین یک نظام مدیریتی جامع، فراگیر، علمی و عملی که بتواند نقش انسان را به بالاترین میزان اثر بخشی خود برساند، ضروری است. اختلال جدی در کارکرد یک جامعه خسارت های گسترده ای را سبب می شود. به منظور کاهش آسیب های ناشی از بحران، ایمنی شهر باید یک هدف اساسی در تمامی سطوح برنامه ریزی کالبدی و سطح میانی آن یعنی شهرسازی باشد. آمادگی، تابع مکان جغرافیای طبیعی و مشخصات کالبدی شهر است. در این میان نیاز به یک سیستم مدیریتی و عملیاتی جامع که مشتمل بر دو بخش اقدامات قبل و بعد از حوادث بوده و به صورت دوره ای مورد بازنگری قرار گرفته و اطلاعات آن در صورت لزوم و بر حسب مورد به روز شود، احساس می شود. نقش برنامه ریزی شهری در مدیریت بحران دارای پنج مرحله شامل لحظه های وقوع، گریز و پناه، عملیات نجات، استقرار موقت و رفع آثار تخریب می باشد. در همین راستا چارچوب اصلی مدیریت بحران آمادگی در برابر خطر، واکنش به هنگام وقوع، بازسازی خسارت ها و کاهش اثر حادثه می باشد که باتوجه به این چارچوب و نقش مهم برنامه ریزی شهری در آن، الگویی متشکل از مراحل اصلی شامل کلیات مدیریت و برنامه ریزی بحران، تجزیه و تحلیل، ارزیابی خطرپذیری و بحران، کاهش تاثیر بحران، آمادگی و انتظار، واکنش و امدادرسانی، و بهبود و بازسازی با رعایت اصول مدیریت بحران و ارائه زیربخش های مهم ارائه می گردد. در این تحقیق، نهایتا در راستای موردنظر الگویی هفت مرحله ای و در هفت سطح شامل اخلاقی، استراتژیکی، راهبردی، عملیاتی، برنامه ریزی شهری، تأمین منابع، اطلاعاتی تبیین و ارائه شده است.

مدیریت بحران، خطرپذیری، روش جدید، تهدید، برنامه ریزی، بازسازی