علیرضا قاراخانی - عضو هیات علمی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سوادکوه
بنیامین بختیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سواد کوه

با توجه به اینکه پایداری یک روش طراحی است و کیفیت گرایی، توجه به محیط و آینده اساس آن است می توان با مطالعه در آثار پیشینیان دریافت که فضاهای طراحی شده در معماری سنتی ایران در راستای این روش بوده و پایدار محسوب می شود زیرا واجد کلیه شاخصه های پایداری از جمله : سازگاری با محیط، تأثیرپذیری از شرایط فرهنگی و اقلیمی، پاسخ درست به نیازهای عملکردی بوده است. معماری سنتی ایران با ویژگی های منحصر به فردی همچون تأمین سرپناه و مأمن در طول سفر، معماران را به ساخت مهمترین بنای وابسته به راه و کاروانیان یعنی کاروانسرا سوق داده، این بنا ضمن توجه به مسائل زیباشناختی و اقلیمی، پاسخگوی نیازهای رفاهی و امنیتی مسافران نیز می باشند. فنون بکار رفته در این معماری، بسیاری از مفاهیم نوین در عرصه معماری پایدار را در خود دارد؛ زیبایی، آسایش، پایداری، کیفیات زیست محیطی و ابتکارات مربوط به استفاده بهینه از انرژی در معماری سنتی حاکی از آگاهی است. این پژوهش با مروری بر منشأ مفهومی پایداری و مطرح کردن اصول معماری پایدار به بررسی معماری کاروانسراها ( قاجار) از لحاظ عناصر کالبدی و اقلیمی با این اصول می پردازد. گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی می باشد.

معماری پایدار، کاروانسرا، مصالح بومی، اقلیم گرم و خشک