علی مقدم آریایی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد
نرجس سادات فاطمی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد
میترا عباس زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد
زهرا اسماعیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

افزایش تراکم جمعیت شهرها و برنامه ریزی غیر اصولی مسکن شهری دو عامل مهم افزایش تلفات انسانی در هنگام بروز حوادث طبیعی و جنگ ها هستند. توجه به پارامترهایی نظیر مکان گزینی مناسب بلوک های مسکونی، تخصیص تراکم متناسب با عرض معبر، همجواری با فضاهای باز، رعایت فاصله مناسب از محدوده های خطر زا و ... سبب کاهش اثرات بحران در هنگام بروز حوادث می شوند. در این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و میدانی ملاحظات پدافند غیر عامل در برنامه ریزی مسکن بررسی شده است. طبق موارد عنوان شده ملاحظات پدافند غیر عامل باید در سه بخش برنامه ریزی و طراحی شهری، تاسیسات زیربنایی و سازه ها مورد ارزیابی قرار گیرد. محله سرشور مشهد به عنوان نمونه موردی در ارزیابی ایمنی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و محله ای با ایمنی بسیار پایین و فاقد ملاحظات پدافند غیرعامل تشخیص داده شده است و در پایان راهکارهایی برای افزایش ایمنی این محله ارائه شده است. از جمله در این محله می توان با اصلاح و تعویض معابر، مقاوم سازی بناها، تعبیه تونل انرژی، افزایش فضاهای باز، توزیع مناسب خدمات محلی و تعبیه پناهگاه در نقاط لازم، راهکارهای پدافند غیر عامل را اعمال نمود.

پدافند غیر عامل- برنامه ریزی مسکن شهری- تاسیسات زیربنایی- محله سرشور مشهد