بازخوانی بنای بازه هور با اسطوره شناسی خورشیدی ماکس مولر

از آنجا که از طرفی روش های نقد نو و گونه های جدیدی از دانش چون اسطوره شناسی در کشور ما کمتر مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند و اساس نقد ادبی قرن اخیر بر روش های نقادی حادث از تلفیق این دو امر مبتنی است، و از طرف دیگر بررسی و تحلیل آثار معماری به عنوان متن کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در این نوشتار بر آن شدیم تا به تحلیل یک اثر معماری توسط یکی از روش های مذکور بپردازیم. بر این اساس، در این نوشتار قصد بر این است که در حد وسع به تبیین دو روش از روش های مذکور پرداخته و از این طریق به ارائه ی تعریفی درخور از آنها نایل شویم : روش اسطوره شناسی طبیعی و اسطوره شناسی خورشیدی که منسوب به متفکر معاصر آلمانی-انگلیسی، ماکس مولر است. از این روی پیش از هر چیزی این نوشتار را با ارائه ی یک معرفی مختصر از وی شروع کردیم و از این طریق با دقت و پیگیری آبشخورها و نحوه ی شکل گیری آنها، ابتدا به توصیف نظریه ی اسطوره شناسی طبیعی و سپس به صورت خاص تر به تببین اسطوره شناسی خورشیدی او پرداختیم. گفتنی است که تدقیق در روش مدنظر ما را بدان رهنمون شد که مولر با این نظریه بر آن بود که خدایان و قهرمانان مردمان هند و اروپایی در اصل استعاره های خورشیدی هستند که در برهه ای خاص از تاریخ این اقوام طی دوره ای که خود آن را دوره ی خیالی– شاعرانه می نامید، براساس یک بیماری زبانی دگردیسی یافته و به اسطوره ها تغییر شکل داده اند. بر این اساس در قسمت بعد با معرفی کوتاهی از بنای بازه هور به عنوان یک مهرابه، این روش را در معماری این بنای خاص به کار بسته و از این طریق به تحلیل و بازخوانی آن بر مبنای اصول و اساس روش مذکور پرداختیم. بازخوانی بنای بازه هور با این روش ما را بر آن داشت که اسم این بنا و به گونه ای تمامی اسامی مرتبط با این بنا در واقع امر استعاره های خورشیدی هستند که با بهره گیری از نظریه ی بیماری زبانی مولر خلق شده اند، و از طرفی معماری این بنا نیز به گونه ای مرتبط با چرخه ی طلوع و غروب خورشید طراحی شده است.

Keywords:

ماکس مولر , اسطوره شناسی طبیعی , اسطوره شناسی خورشیدی , بازه هور , مهرابه