آمنه فریدون زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد، فارس، ایران
احمد طحان - استادیار بخش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد، فارس، ایران.

قصیده که از ادبیات عربی به ادبیات فارسی راه می یابد، از آغاز هدفی خاص را دنبال می کند و آن مدح و ستایش است، طبیعی است که شاعران در مقابل این قصاید مدحیه از ممدوح خود انتظار دریافت صله و انعام دارند. صله شامل چیزهای مختلفی می شده است که از طرفی به جود و سخای ممدوح، توانایی مالی وی، حالت و وضعیت او در هنگام شنیدن مدیحه و تأثیر شعر او بستگی دارد و از طرف دیگر به نفوذ شاعران در دربار، جایگاه و توانایی آنها در سرودن شعر و نیز میزان مناعت طب ایشان وابسته است. این مقاله با روی توصیفی تحلیلی به بررسی انواع صله در دیوان فرخی سیستانی، انوری و خاقانی می پردازد. صله هایی که این شاعران دریافت کرده و یا مستقیم یا غیر مستقیم درخواست گرفتن آنها را می کنند، عبارت اند از: درم و دینار، سنگ های گرانبها مانند: سی و زر و در، خلعت و انواع جامه ها، شراب، اسب و ستور، غلام و کنیز، ضیاع، ... تا چیزهای ک ارزشی مانند: نان و کفش و کلاه که بیشتر از خواسته های انوری است که مناعت طب چندانی ندارد، اما شاعری مانند خاقانی که دارای همتی عالی است، معمولاً به طور مستقیم درخواست صله نمی کند. فرخی در دربار پادشاه ثروتمندی مانند محمود غزنوی است و از صله های ارزشمند فراوانی برخوردار بوده است، بر عکس انوری و خاقانی که مال و ثروت چندانی نداشته اند.

قصیده، صله، فرخی ، انوری، خاقانی