سمیه علی نسب - مدرس دانشگاه پیام نور مرکز ورامین
کتایون فخرآوری
مریم بابایی فرد

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه تکانشگری و سیستم فعال ساز رفتاری با هیجان خواهی در زنان و مردان دچار سوء مصرف مواد بود. در طرح پژوهش حاضر که از نوع توصیفی همبستگی بود تعداد 121 نفر ( مرد=68، زن=53 ) مصرف کننده مواد که دوره سم زدایی را گذرانده بودند با روش نمونه گیری هدفمند و لحاظ کردن ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های مقیاس تکانشگری بارت، پرسشنامه شخصیتی گری ویلسون (GWPQ) و مقیاس هیجان خواهی زاکرمن استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های همبستگی و رگرسیون چندگانه انجام شد. یافته ها همبستگی بین متغیرهای هیجان خواهی، تکانشگری و فعالسازی رفتاری را نشان دادند. تکانشگری و فعالسازی رفتاری در مجموع 69/6% واریانس هیجان هواهی را تبیین کردند. تکانشگری به عنوان یک متغیر پیش بین فقط در گروه زنان دچار سوء مصرف مواد به طور معنداری قابلیت پیش بینی هیجان خواهی را داشت ( β=0/24 ). سیستم فعالساز رفتاری نیز با سهم بیشتری در گروه زنان قادر به پیش بینی هیجان خواهی بود ( β=0/67 ). با توجه به نتایج حاصل از آسیب پذیری و هیجان خواهی می شود. در این میان زنان با نمره تکانشگری بالتر نسبت به مردان، بیشتر به رفتارهای آسیب رسان نظیر مصرف مواد گرایش دارند. با وجود تفاوت های فرهنگی موجود در نگرش نسبت به مصرف مواد در زنان، به نظر می رسد که وجود ویژگی های شخصیتی خاصی آنان را به سمت مصرف مواد سوق می دهد که این مبین نقش تفاوت جنسیتی در سوء مصرف مواد است.

سوء مصرف مواد، سیستم فعالساز رفتاری، تکانشگری، هیجان خواهی