امیر ناصرین - دانشجوی دکترا گروه آبیاری و زهکشی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهی
هادی معاضد - استادیار گروه آبیاری و زهکشی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمر
مجید بهزاد - دانشیار گروه آبیاری و زهکشی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمرا
حسین محمد ولی سامانی - استاد گروه عمران دانشکده مهندسی دانشگاه شهید چمران اهواز

امروزه، استفاده از لایه های محافظ در محل های انباشت و نگهداری مواد سمی و به طور کلی آلاینده محیط زیست به امری عادی تبدیل شده است. از جمله این لایه های محافظ لایه های رسی طبیعی هستن که به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. در این نوع لایه ها از دو عامل اصلی افزایش مقدار رس خاک و متراکم کردن آن برای کاهش آبگذری و در نتیجه انتقال توده‌ای آلاینده ها استفاده می شود. به دلیل اینکه خاک های مناسب که دارای مقادیر رس قابل ملاحظه ای باشند در همه جا موجود نمی باشد، جهت ساخت بستر مناسب نیاز به حمل و نقل آن است که خود هزنیه های زیادی را به همراه دارد. با افزایش میزان تراکم در خاک های مختلف بر دشواری احداث و در نتجیه بر هزینه های اجرایی احداث زباله دان های مهندسی افزوده می گردد. این دو عامل مهم موجب شده تا در بسیاری از مناطق احداث زباله دان از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نباشد. در لایه های رسی، به دلیل پایین میزان هدایت هیدرولیکی، پخشیدگی مکانیزم غالب انتقال آلاینده هاست و اهمیت زیادی در این زمین دارد. در تحقیق حاضر سه نوع خاک با مقادیر مختلف رس (23/5 ، 34/5 و 46/5 درصد) در سه میزان تراکم مختلف (85، 90 و 95 درصد) و در سه تکرار در یک طرح تصادفی کامل مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش های تعیین ضریب پخشیدگی به روش تک مخزن با غلظت کاهش انجام گرفت. آزمایش ها با استفاده از ستون هایی به ارتفاع 10 سانتیمتر و قطر 4 اینچ انجام شدند. نتایج آزمایش ها نشان داد که، به طور کلی، میزان رس تدثیر معنی داری بر ضریب پخشیدگی ندارد. بنی مقادیر مختلف تراکم در تأثیر آن بر ضریب پخشیدگی در سطح اطمینان 0/05 درصد تأثیر دارد. تأثیر متقابل سطوح مختلف تراکم و درصد رس نیز تأثیر بسیار معنی داری بر ضریب پخشیدگی دارد.

پخشیدگی، درصد رس، درصد تراکم.