شهین کاظمی - کارشناس ارشد اقلیم شناسی ،مدرس مدعو دانشگاه پیام نور واحد شوشتر
مجید اکبری - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

امروزه کاهش نابرابری در استفاده از منابع، امکانات و تسهیلات، یکی از مهمترین معیارهای اساسی توسعه پایدار در سطح مناطق کشور به شمار می رود. از طرفی یکی از الزامات اساسی فرآیند توسعه پا یدار ملی، توجه به ویژگی ها ی منطقه ای با استفاده از مجموعه ای از شاخص های اقتصادی، اجتماعی و آموزشی است تا ضمن شناسایی این تفاوت ها بتوان منابع را به صورت بهینه به مناطق مختلف تخصیص داد. هدف از این پژوهش بررسی شاخص های اجتماعی و اقتصادی 10 استان کشور با تاکید بر استان آذربایجان شرقی می باشد. روش تحقیق در این مقاله با توجه به هدف پژوهش از نوع توصیفی، اسنادی و تحلیلی می باشد و تعداد شاخص های مورد اسدتفاده شده در این پژوهش، 32 شاخص اجتماعی، اقتصادی و آموزشی است. نتایج و یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد در بین استان های مورد مطالعه از نظر سطوح توسعه یافتگی و برخورداری فقط استان تهران با میزان تاپسیس (0.999) دارای وضعیت مطلوب است. و نتایج به دست آمده از تکنیک ویکور نشانگر آن است که استان های گیلان، اصفهان و خوزستان دارای وضعیت مطلوب هستند. در این رابطه استان آذربایجان شرقی با میزان تاپسیس (0.000054) در بین استان های منتخب در اولویت ششم و همچنین با میانگین ضریب اولویت (0.00071) از لحاظ برخورداری در وضعیت نیمه مطلوب قرار دارد. و بر اساس تکنیک ویکور این استان با میزان ویکور (0.70778) در جایگاه هشتم و از لحاظ وضعیت برخورداری در گروه نیمه مطلوب با میانگین ضریب اولویت (0.7077-0.2532) قرار گرفته است. و نتایج نهایی این دو مدل نمایان گر این است که استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های توسعه یافتگی دارای وضعیت نیمه مطلوب می باشد. در حالت کلی نتایج سطح بندی استان ها از لحاظ توسعه یافتگی نشان داد که استان های کشور در شرایطی ناهمگن نامتوازنی قرار گرفتند و توسعه یافتگی در استان های مورد مطالعه به صورت متعادل نبوده است.

سطح توسعه یافتگی، شداخص های توسعه، مدل TOPSIS ، تکنیک Vikor، استان آذربایجان شرقی