ناصر اورک - سازمان آب و برق خوزستان
نصرت فرهادی - دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه زهرا اهواز

یکی از مباحث اساسی در هیدرولوژی ،موضوع رابطه بارش ورواناب است. از آنجاییکه رواناب تاثیر زیادی درحیات موجودات زنده چه به لحاظ رویش و چه به لحاظ نابودی دارد ومی تواند سرنوشت موجودات زنده را مشخص نماید. این تحقیق با هدف بررسی رابطه بین بارش و رواناب درحوضه یکی از رودخانه های نسبتاً کوچک در استان خوزستان انجام گرفته است. مسائلی که دراین تحقیق مطرح شده وسعی در روشن شدن ابعاد مختلف آنها دارد عبارتند از: عوامل ثابت هیدروژئومورفولوژیکی و عوامل هیدرواقلیمی که متغیر هستند. حوضه رودزرد بدلیل دارا بودن آمارهای مناسب بارش ، دبی سنجی ورگبارها معرف خوبی برای حوضه هایی است که دارای این مشخصات می باشند. به منظور بررسی عوامل موثر بررواناب آمار شش رگبار منجر به رواناب که در ایستگاه ماشین رودخانه زرد ثبت گردیده مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که در مجموع از میان عوامل ثابت موثر بر رواناب حوضه با توجه به نسبت انشعاب بدست آمده برای حوضه که برابر 2/63 می باشد این حوضه علی رغم کوچک بودن از سیل خیزی برخوردار می باشد. ونیز بدلیل ارتفاع ،پوشش گیاهی نه چندان متراکم، شیب زیاد دربخش هایی از حوضه وشکل نه چندان کشیده با ضریب گراولیوس 1/8 ازسویی ونیز ضعف پوشش گیاهی و اقدامات حفاظتی منابع آب وخاک و غیره از سوی دیگر حوضه از خاصیت سیل خیزی برخوردار می باشد.اما از جمله عوامل متغیری که رفتار هیدرولوژیک حوضه را تحت تاثیر خود قرار داده ومنجر به وقوع سیلاب درحوضه شده است، دمای متناسب با فصل ونوع بارش ونیز نوع پوشش سطح دریافت کننده بارش است که بیشترین تاثیر را درافزایش رواناب حاصله داشته ویک بارش گرم بر روی سطوح پوشیده از برف توانسته منجر به سیل بزرگ وپرمخاطره ای درحوضه گردد.

بارش، رواناب ، حوضه رودزرد ، رگبار