دیپلماسی مدیریت آب در حوزه آبریز رودخانه مرزی هیرمند

اگر از فراز جو به کره زمین نگاه کنیم، زمین را به شکل توپی آبی رنگ خواهیم دید. حجم کلی آبهای موجود بر روی این سنگ کره حدود 1/400/000/000 کیلومتر مکعب تخمین زده شده است. حدود 97% آبهای موجود، در دریاها و اقیانوس ها قرار دارند. 2% آب ها به صورت یخ در یخچال های طبیعی و در قطب های شمال و جنوب زمین واقع شده اند. از یک درصد باقی مانده نیز بخش زیادی در اعماق زمین و غیر قابل استخراج هستند. از همین مقدار اندک نیز بخش قابل توجهی شور بوده و غیر قابل شرب می باشند. به دلیل همین اهمیت فوق العاده این مایع حیاتی، برخی پیش بینی می کنند که عامل جنگ جهانی سوم آب خواهد بود.دریاچه هامون واقع در جنوب شرق ایران، سومین دریاچه بزرگ کشورمان و هفتمین تالاب بزرگ در جهان بوده که حیات زیست منطقه سیستان و بلوچستان به آن وابسته است. کشاورزی، اقتصاد و حتی فرهنگ مردم منطقه وابسته به دریاچه ایست که آب آن از رودخانه هیرمند- و به قول افغان ها هلمند- تامین می شود.دیربازیست که آورد این رودخانه به دریاچه هامون کم شده و با خشکیده شدن بستر هامون، حیات دشت سیستان نیز رو به نابودی می رود. هر چند ایران از این رودخانه دارای حقابه می باشد اما حاکمان افغانستان از گذشته تاکنون، رودخانه هیرمند را یک رود داخلی دانسته و نه تنها حقوق قانونی، طبیعی و عرفی ایران را زیر پا گذاشته اند، بلکه قوانین حاکم بر رودخانه های بین المللی را نیز نادیده انگاشته و با احداث سد، بند و کانال های انحرافی، آورد آب این رودخانه به دریاچه هامون را به شدت کاهش داده اند.در این مقاله که به روش کتابخانه ای و سرچ اینترنتی انجام شده سعی بر آن است تا تاثیر اقدامات غیر قانونی زمامداران کشور افغانستان در رابطه با حقابه ایران بیان و راهبرد سیاستمداران کشورمان برای احقاق حقوق قانونی کشورمان پیشنهاد شود.

Keywords:

دریاچه هامون , رودخانه هیرمند , هلمند , تالاب بین المللی هامون