پویا شکیبا - کارشناس ارشد مهندسی عمران تکنولوژی مهندسی رودخانه، دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور
احمدرضا غواصیه - استادیار دانشکده مهندسی آب دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور

از آنجا که بستر رودخانه های شریانی دینامیک و فعال است، تعیین حد حریم و بستر و پهنه بندی دشت سیلابی در این رودخانه ها آسان نیست چرا که با وقوع هر سیل، رسوب فراوان موجود در جریان، موجب بسته شدن بعضی کانال ها و پیدایش آبراهه های دیگر می شود. بعلاوه تعیین محل مناسب معادن شن و ماسه و میزان برداشت از آنها در این رودخانه ها پیچیده تر از رودخانه های مآندری است و لذا مسائل مربوط به مهندسی رودخانه و کنترل سیلاب در آنها با ابهامات زیادی روبروست. در این زمینه ها تئوری های مختلفی وجود دارد که مطالعه و بررسی صحت و سقم هر یک از این تئوری ها در مورد رودخانه های شریانی کشور ما کمتر انجام شده است. هدف از انجام این تحقیق، شناخت مکانیسم چندشاخه شدن رودخانه، نحوه تغییر جهت و عوامل مؤثر بر آن به خصوص با تمرکز بر رودخانه جاجرود می باشد. بررسی های انجام شده نشان می دهد که برداشت اصولی حدود 530 تن در سال از مصالح رودخانه ای بازه مورد مطالعه، نه تنها موجب آشفتگی رژیم رودخانه نمی شود بلکه موجب تثبیت الگوی فعلی و تعادل موضعی آن نیز می گردد.

رودخانه شریانی، حریم و بستر، برداشت مصالح رودخانه ای، دشت سیلابی، رودخانه جاجرود