مرتضی طاهر - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی – دانشگاه تهران

چنین به نظر می رسد که مکتب اقتصادی موسوم به نئولیبرالیسم در پی تحولات چند دهه اخیر اقتصاد جهانی در حال بدل شدن به مکتبی بلامنازع و یکهتاز در جهان است و از سوی سیاستمداران و اقتصاددانان کشورهای مختلف با آغوش باز مورد استقبال واقع می شود. گویی در توافقی ناگفته و نانوشته همگان بر سر اصول آن با هم به توافق رسیده اند و تنها تفاوت کشورهای مختلف در این زمینه در نحوه وارد کردن و پیاده سازی سیاست های اقتصادی نئولیبرالی است. اگر دو پیش فرض اساسی نئولیبرالیسم را خصوصی سازی و مقرراتزدایی بدانیم برآنیم تا در این مقاله نشان دهیم که برخلاف بسیاری از کشورها که این مقررات زدایی و خصوصی سازی بیشتر در بازارهای مالی و تجاری روی داده است و از آن طریق این مکتب اقتصادی بر اقتصاد آن کشور حاکم شده است، در ایران، به دلیل ویژگی های حاکم بر اقتصاد و نهادهای موجود در آن، از اواخر دهه شصت و اوائل دهه هفتاد شمسی، اصول این مکتب اقتصادی به تدریج از دروازه شهر و اقتصاد شهری به کشور ورود پیدا کرد . سعی بر آن است که در ابتدا نشان دهیم چه ویژگی هایی در اقتصاد ایران به طور عام و در اقتصاد شهری ایران به طور خاص وجود داشته است که شهر را مأمن و محل بروز و ورود این تفکر اقتصادی گردانیده است و تبدیل به محل مناسبی برای رشد و نمو آن گشته است. یا از آن سو، به این سوال پاسخ داده میشود که چه مشکلات و کاستی هایی بر سر راه خصوصی سازی و مقررات زدایی از سایر بنگاه ها و بازارها در آن سال ها وجود داشته است که خصوصی سازی دارایی های عمومی شهری را مطلوب و ممکن ساخت. پس از آن از این موضوع بحث خواهیم کرد که از چه زمانی، با تصویب چه قوانینی و با چه مکانیزمی، مقررات زدایی از قوانین و مقررات شهری و شهرسازی و خصوصی سازی دارایی های شهری و به خصوص بزرگ ترین و پررونق ترین بخش آن یعنی بازار املاک و مستغلات آغاز شد. به طور خلاصه، از این سخن خواهیم گفت که چگونه نئولیبرالیسم از دروازه های شهر وارد ایران شد .

خصوصی سازی، نئولیبرالیسم، اقتصاد شهری، اقتصاد مسکن، فروش تراکم